Thomas Carlyle και η Ηρωολατρεία



του Λέοντος Σγουρού

Μέσα στον 19ο αιώνα  και την κατάρρευση που υπήρξε στους παλαιούς θεσμούς και το αποτυχημένο -και αιματηρό- ‘’πείραμα’’ της Γαλλικής Επανάστασης, πολλά μεγάλα πνεύματα αναζήτησαν την απάντηση στο ερώτημα : «πως κινείται ο κόσμος μας και  ποια η θέση του ατόμου μέσα σε αυτόν; ».

Ένα τέτοιο μεγάλο πνεύμα  υπήρξε και ο Thomas Carlyle, ο οποίος αναζητώντας  τα Πεπρωμένα του Ανθρώπου, μακριά τόσο από τον όψιμο  Επιστημονικό Ορθολογισμό της Εποχής του, όσο και από τις αντιλήψεις του Παρελθόντος, συνέθεσε  αυτό που ονόμασε Ηρωολατρεία.

 Η Ηρωολατρεία σαν θεώρηση σημαίνει πρακτικά την επαναστατική αυτή αντίληψη ότι το Αρχέτυπο, του Ειλικρινούς και Καθοδηγούμενου από μια εσωτερική φωνή της Αλήθειας του Κόσμου Ανθρώπου, είναι ο Ήρωας. Ο Ήρωας εμφανίζεται σε διάφορες μορφές στην ανθρώπινη Ιστορία και διαμορφώνει τον Ανθρώπινο  Πολιτισμό, με άλλες από αυτές να αποτελούν καθαρές μορφές του Ήρωα  και άλλες αλλοτριωμένες.

Οι μορφές  αυτές είναι η Θεότητα (π.χ. Όντιν), ο Προφήτης (π.χ. Μωάμεθ), ο Ποιητής (π.χ. Δάντης, Σαίξπηρ), ο Ιερέας (π,χ, Λούθηρος, Κνοξ), ο Συγγραφέας (π.χ. Τζονσον, Ρουσσώ, Μπερνς) και τέλος ως Βασιλιάς (π.χ. Κρόμγουελ, Ναπολέων).

Θα ήταν κουραστικό να αναλύσουμε κάθε κατηγορία ξεχωριστά τόσο για τον αναγνώστη, όσο και για την ίδια την δομή ενός άρθρου σκιαγράφησης  των βασικών θέσεων ενός συγγραφέα.

 Σε γενικές γραμμές όμως ο Ήρωας ως Θεότητα είναι η καθαρότερη μορφή Ήρωα, ο οποίος, μέσα στην αγριότητα και στην έλλειψη πολιτισμού μιας βάρβαρης  εποχής, με το παράδειγμά του οικοδομεί την πρώτη  οργανωμένη κοινότητα και ταυτόχρονα την πρώτη μορφή στιβαρής αντίληψης του θρησκευτικού Μύθου. Οι υπόλοιπες μορφές σιγά σιγά χάνουν στοιχεία από την αρχική Ειλικρίνεια και Αγνότητα του χαρακτήρα τους, οι οποίες όμως είναι αυτές οι ιδιότητες  που θεμελιώνουν την Επικοινωνία με  την Βαθύτερη Ουσία του Κόσμου. Και έτσι αρχίζουν να έχουν ξεθωριασμένη ερμηνεία του εσώτερου καλέσματος που νιώθουν.

Αυτή η αντίληψη για τον Νίτσε φάνταζε, ορθά ως έναν βαθμό, υπερβολικά ρομαντική και ταυτόχρονα σαν μια προσπάθεια να βρει την θρησκευτική Πίστη που έχασε, κατά αυτόν, ο  Carlyle. Παρά ταύτα δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε το συγγενές Ριζοσπαστικό και Αριστοκρατικό πνεύμα, που εντοπίζουμε με μεγαλύτερη εριστικότατα και δυναμικότητα και στον ίδιο τον Νίτσε.

 Δηλαδή το πνεύμα του Τραγικού Ανθρώπου που θέλει σε μια εποχή διάλυσης να επιλέξει έναν Τρίτο Δρόμο, μακριά τόσο από τους απαρχαιωμένους Μοναρχικούς Θεσμούς όσο και από την μετα-Διαφωτιστικές δημοκρατικές λύσεις.

 Είναι  αυτό που αργότερα εντοπίζουμε πρώιμα στην Συντηρητική Επανάσταση και σε όλο αυτό το πνευματικό κύμα, που ονομάστηκε Ορθά Αντιδραστικός Μοντερνισμός από κάποιους μελετητές, και επηρέασε καίρια τον Φασισμό και τον Εθνικοσοσιαλισμό. Στον οποίο  οφείλεται η δημιουργία της επαναστατικής αντίληψης για την σύνθεση μιας νέας Ελίτ Δυναμικών Ανθρώπων, που ταυτόχρονα όμως θα προσδοκούσαν το καλό της κοινωνικής Ολότητας, όπου και άνηκαν, και δεν θα βρίσκονταν απομονωμένοι από τον Κόσμο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου