Νέο βιβλίο από τις εκδόσεις «Λόγχη»: “ Ο Μαύρος Μάης του 68, η ιστορία των εθνικιστικών ριζοσπαστικών κινημάτων της Γαλλίας 1900 - 1972”
«Η παρακμή, πάντα η παρακμή … Η ζωή είναι μια αέναη παρακμή από την αρχή».
Pierre Drieu la Rochelle
Μια παράξενη χώρα η Γαλλία. Δημιούργησε τον Διαφωτισμό, τη Σκοτεινή Μεγάλη Μητέρα όλων των επακόλουθων κακόβουλων σύγχρονων ιδεολογιών: φιλελευθερισμός, γιακωβινισμός, αντικληρικαλισμός, σοσιαλισμός, κομμουνισμός, παγκοσμιοποίηση.
Η Γαλλική Επανάσταση έγινε στη Γαλλία, μια καταραμένη πηγή ενός ποταμού αίματος. Ωστόσο, από τη Γαλλία προέκυψαν και οι πιο σημαντικές μορφές της αντεπαναστατικής σκέψης όπως οι Joseph de Maistre, Luis de Bonald, Donoso Cortes. Εδώ εκδηλώθηκε ο πιο βίαιος μασονικός αντικληρικαλισμός και το πιο αντεθνικό αναρχοσοσιαλιστικό μίσος.
Ωστόσο, είναι σε αυτή τη χώρα που μεταξύ του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα άνθισαν καθολικοί στοχαστές και συγγραφείς, με συχνές αλλαγές «ακραίων» τάσεων και αρκετοί εθνικιστές «αντιΝτρέιφους» όπως ο Jules Amédée Barbey d’Aurevilly, ο Joris-Karl Huysmans, ο Leon Bloy, ο Charles Péguy, Georges Bernanos, Georges Valois, Εdouard Drumont, Maurice Barrès.
Στη συνέχεια, την Action française του Charles Maurras και την ομάδα διανοουμένων του όπως ο Léon Daudet, ο Gustave Thibon και ο Pierre Gaxotte.
Η Γαλλία της δεκαετίας του 1930 ήταν εκείνη του “Λαϊκού Μετώπου”, αλλά και εκείνης της λογοτεχνικής και πολιτικής εποχής που ο Paul Sérant όρισε ως «φασιστικό ρομαντισμό» και που ενάντια στους πρωταγωνιστές του υπήρξε ένας άγριοςδιωγμός των νικητών του Γκωλισμού - κομμουνισμού.
Ενάντια λοιπόν των λεγόμενων «συνεργατών» και οπαδών του Vichy όπως ο Robert Brasillach που εκτελέστηκε, ο Drieu La Rochelle αναγκάστηκε να αυτοκτονήσει, ο Louis Ferdinand Celine εξόριστος και φυλακισμένος, ο Alphonse de Châteaubriant που καταδικάστηκε σε θάνατο και πέθανε στην εξορία, ο Henry de Montherland, ο Sacha Guitry, ο Charles Maurras, ο Lucien Rebatet και πολλοί άλλοι δικάστηκαν και καταδικάστηκαν …
Η 30η Ιουλίου 1998 είναι η ημερομηνία θανάτου του Μωρίς Μπαρντές.Γεννήθηκε στην κεντρική Γαλλία στο Dun-sur-Auron το 1907.Στο Παρίσι πήγε σε ηλικία 18 ετών για να παρακολουθήσει το διάσημο λύκειο Louis-le-Grand, το πρώτο βήμα για να αποκτήσει πρόσβαση στην Ėcole Normale Supérieure.
Λίγες μέρες μετά την έναρξη των μαθημάτων, ένα πρωί συνάντησε δύο συνομηλίκους του, που απαγγέλλουν δυνατά, εναλλάξ, στίχους των Charles Baudelaire και Tristan Corbière.Το πρωινό εκείνο σηματοδότησε το σημείο καμπής για όλους τους, προορισμένοι να γίνουν αδελφικοί φίλοι.Ένας από αυτούς ήταν ο Thierry Maulnier, μελλοντικός θεατρικός συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και μέλος της Académie Française, ο άλλος ήταν ο Robert Brasillach, ο ποιητής που προοριζόταν να καταλήξει μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Είναι αδύνατον να μιλήσουμε για τον Bardèche χωρίς να μιλήσουμε για τον Brasillach. Οι ζωές τους, παρά τις βαθιές διαφορές ευαισθησίας και ιδιοσυγκρασίας, ήταν πάντα συνυφασμένες.
Ο Brasillach ήταν ο γενναιόδωρος ποιητής, έτοιμος να διανείμει όλα τα μαργαριτάρια της διάνοιας του.Ο Bardèche, ήταν ο παίκτης του ράγκμπι που ενδιαφέρεται για την τέχνη, αλλά και οι δυο τους εξερευνούν και ανακαλύπτουντο μεσαιωνικό Παρίσι, την εβραϊκή συνοικία, τους σκιερούς κήπους της QuartierLatin. Μαζί το 1928 εισήλθαν στη Γαλλική τριτοβάθμια εκπαίδευση, το Ecole Normale, έχοντας ως συμμαθητές τον μελλοντικό Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ζωρζ Πομπιντού, την φιλόσοφο Simone Weil, τον μελλοντικό εθνολόγο και υπουργό Jacques Soustelle και άλλους όχι λιγότερο γνωστούς.Στο «Notre avant-guerre» ο Brasillach περιέγραψε εκείνα τα χρόνια ως χρόνια διακοπών και ευτυχίας. Μια μέρα ο Maurice συνάντησε την δεκαεφτάχρονη αδερφή του Ρόμπερτ, την Σουζάν, η οποία περνούσε από το Παρίσι για να ταξιδέψει στην Αγγλία.Σύντομα η Σουζάν εντάχθηκε στην ομάδα των αχώριστων φίλων και στις καλοκαιρινές διακοπές τους κοντά στο Perpignan, με την γιαγιά του Brasillach, ορφανού από πατέρα, αξιωματικός που έπεσε στον Μεγάλο Πόλεμο. Τον Ιούλιο του 1934 ο Maurice και η Σουζάν παντρεύτηκαν στο Παρίσι.
Ο Bardéche πήρετην έδρα της γαλλικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα στη Σορβόννη, ενώ ο Brasillach, όταν ο εκδότης Arthème Fayard αποφάσισε να πουλήσει το «Je suis partout» στους συντάκτες, επιλέχθηκε από τους δημοσιογράφους για την θέση (χωρίς μισθό) του αρχισυντάκτη. Ήταν γόνιμα χρόνια για τους δύο φίλους, παθιασμένους με το θέατρο και τον κινηματογράφο, οι οποίοι συνέγραψαν το «Histoire du cinéma».Αργότερα, το 1939 μια άλλη κοινή δημοσίευση, η "Histoire de la guerre d'Espagne" μετά από μια μακρά διαδρομή στην Ισπανία που ακόμα αιμορραγούσε από τις πληγές του εμφυλίου πολέμου.
Η κήρυξη πολέμου στην Γερμανία διέλυσε προσωρινά την παρέα. Ο Maurice συνέχισε τη διδασκαλία του στο πανεπιστήμιο, η Suzanne, που ζούσε με συγγενείς, γέννησε το πρώτο από τα πέντε παιδιά τους, τον Jacques, ενώ ο Robert Brasillach, με τον βαθμό του υπολοχαγού, στάλθηκε στη γραμμή Maginot. Η ανακωχή βρήκε τον Brasillach αιχμάλωτο των Γερμανών σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Βεστφαλία. Με βάση τις συμφωνίες που είχαν συναφθεί στο Montoire μεταξύ των νικητών και της κυβέρνησης του Philippe Pétain, ο Brasillach επέστρεψε στη Γαλλία τον Απρίλιο του 1941, ήταν 32 ετών.
Ο ιστορικός Jacques Benoist-Méchin αποφάσισε να του αναθέσει το «Γενικό Κομισαριάτο του Κινηματογράφου», το οποίο και δέχτηκε, αλλά μετά από τρεις εβδομάδες παραιτήθηκε για να επαναλάβει την θέση του ως αρχισυντάκτης στο "Je suis partout". Το πρώτο άρθρο επαναπατρισμού του ήταν: "Le camarades restent", αναφερόταν στους περισσότερους από τους συμπατριώτες του που ήταν ακόμα κρατούμενοι. Είχε δώσει τον τιμητικότου λόγο ότι θα έκανε ό, τι είναι δυνατόν για την απελευθέρωση τους.
Ο Bardèche, από την άλλη πλευρά, συνέχισε να μην ασχολείται με την πολιτική, ενώ ο αδερφός του Henri (γνωστός ως Bérine) διαχειρίστηκε επίσης το Φασιστικό βιβλιοπωλείο "Rive Gauche", τόπος συνάντησης των λεγόμενων «συνεργατών», ακριβώς μπροστά από την έδρα της Σορβόννης. Ο Bardèche για μεγάλο χρονικό διάστημα προσπαθούσε να αποτρέψειτον Brasillach από την ανάληψη της θέσης του αρχισυντάκτη της έκδοσης που γινόταν μία από τις αιχμές της πολιτικής της Συνεργασίας. Επίσης ένας άλλος φίλος του Brasillach από την κοινή συμμετοχή τους στη δράση της Action Française, ο μελλοντικός κομμουνιστής συγγραφέας Claude Roy, παρακάλεσε τον Brasillach να μην βρεθεί σε αυτήν την πλευρά.Μάταια όμως μπροστά στην αποφασιστικότητα του.
Ενώ ο πόλεμος στη Γαλλία έγινε εμφύλιος (μετά την επίθεση στην ΕΣΣΔ, οι Κομμουνιστές, που τώρα απελευθερώθηκαν από το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ, είχαν ξεκινήσει τον ανταρτοπόλεμο) και η σύγκρουση, και με την είσοδο των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας, έγινε Παγκόσμιος Πόλεμος, στο «Je suis partout» ο Brasillach είχε διαφωνήσει με τον Charles Lesca που τον είχε αντικαταστήσει κατά την επίσκεψη του στο Ρωσικό Μέτωπο. Κατά την επιστροφή του βρέθηκε στην μειοψηφία στην συντακτική ομάδα και παραιτήθηκε ακολουθούμενος από τον πιστό Georges Blond και τον Henri Poulain, προχωρώντας στο εβδομαδιαίο περιοδικό του Lucien Combelle, το «Révolution Nationale», όπου βρήκε επίσης τον Pierre Drieu La Rochelle.
Στη συνέχεια ήρθε αυτό που ο Bardèche θα αποκαλούσε «τις αιματηρές εβδομάδες που η Ιστορία θα ονόμαζε Απελευθέρωση». Την 1η Σεπτεμβρίου 1944, ακόμη και ένας που είχε μείνει μακριά από την πολιτική όπως ο Bardèche, ένιωσε ένα όπλο στα πλευρά του και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Drancy.
Στα απομνημονεύματα του θα γράψει ότι ήταν τυχερός γιατί έτσι δραπέτευσε από τις φρικαλεότητες του «epuration sauvage», της ωμής κάθαρσης». Ο αδερφός του «Bérine» ήταν επίσης κλειδωμένος στο Drancy αλλά για λίγο επειδή μεταφέρθηκε στη φυλακή Fresnes.
Σχεδόν άγνωστος, ο Bardèche είχε ως συντρόφους κρατούμενους τον εκδότη Bernard Grasset και τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Sacha Guitry. Μόνο αργότερα θα ξέρει τι συνέβαινε έξω. Θα γράψει: «Σκέφτομαι με τρόμο εκείνες τις εβδομάδες εκδίκησης και καταγγελίας. Πώς θα μπορούσαμε να μιλάμε για ναζιστική «βαρβαρότητα» όταν ήμασταν υπεύθυνοι, όχι ατομικά, αλλά ως λαός, για βασανιστήρια, εκλεπτυσμένους σαδισμούς, έξυπνες αγριότητες, εκείνες τις φρίκης που είναι απερίγραπτες και άγνωστες».
Ο Brasillach κατέληξε επίσης σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Noisy-le-Sec πριν μεταφερθεί στο Fresnes μαζί με τον αδελφό του Maurice. Ο πατριός του Brasillach, ο γιατρός Maugis, είχε επίσης συλληφθεί. Η Σουζάν έπρεπε να μετακινηθεί μεταξύ φυλακών, στρατοπέδων συγκέντρωσης και δικηγόρων υπεράσπισης, με τρένο, ποδήλατο, αυτοκίνητο. Η δίκη του Brasillach πραγματοποιήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 1945, διήρκεσε δύο ώρες (έξι αν λάβουμε υπόψη τα προκαταρκτικά και το μεσημεριανό διάλειμμα), δεν ακούστηκαν μάρτυρες, δεν προσκομίστηκαν έγγραφα κατηγορίας. Με την ετυμηγορία της θανατικής ποινής, ο ποιητής σύρθηκε αλυσοδεμένος στα πόδια και τοποθετήθηκε στην πτέρυγα των φυλακών. Εκεί έγραψε το "Poèmes de Fresnes".
Μια ομάδα συγγραφέων κυκλοφόρησε ανάμεσα σε Γάλλους διανοούμενους το κείμενο μιας σύντομης αναφοράς που θα υπογραφεί ζητώντας συγχώρεση για τον Brasillach, μια μακρά και σημαντική λίστα συμμετοχών, αλλά όλα ήταν άχρηστα. Ο δικηγόρος Jacques Isorni απευθύνθηκε στον Στρατηγό Ντε Γκωλ, ο οποίος τον άκουσε χωρίς να πει λέξη, στην συνέχεια τον ενημέρωσε μέσω τρίτων ότι απέρριψε το αίτημα για χάρη και στις 6 Φεβρουαρίου ο Robert Brasillach εκτελέστηκε. Ο Maurice έγραψε: «Πιστεύω ότι ο θάνατος του Brasillach, είναι μια επιτυχημένη δολοφονία». Λίγες μέρες αργότερα ο Bardèche αποφυλακίστηκε και μπόρεσε να φροντίσει για την προσωρινή ταφή του κουνιάδου του στο Père-Lachaise και στη συνέχεια να τον μεταφέρει, τον Απρίλιο, σύμφωνα με τις επιθυμίες του, στο μικρό παριζιάνικο νεκροταφείο στο λόφο πίσω από την εκκλησία της Charonne.
Ο αδελφός του Maurice, Bèrine καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια καταναγκαστικής εργασίας, τρία χρόνια αργότερα θα καταλήξει στον τάφο όπου είχε αναπαυθεί ο Brasillach για κάποιο διάστημα στο νεκροταφείο Père-Lachaise. Από την ομάδα των φίλων της δεκαετίας του 1930, ο μόνος που δεν είχε ασχοληθεί με την πολιτική - ο Bardèche - βρέθηκε ξαφνικά στην πρώτη γραμμή. Αφού δημοσίευσε δύο σημαντικές μελέτες για τους Stendhal και Balzac το ‘46 και το '47, μπήκε στη μάχη με τη δημοσίευση ενός μικρού δοκiμίου με τίτλο "Lettre à François Mauriac", ο συγγραφέας που πήρε πρώτη θέση ενάντια στη βία της «κάθαρσης». Το Alla Lettre, το οποίο πούλησε γρήγορα 80.000 αντίτυπα, ακολούθησε το "Nouremberg ou La Terre Promise", αφιερωμένο στην δίκη της Νυρεμβέργης.
Για να εκδώσει το βιβλίο ίδρυσε έναν εκδοτικό οίκο, τον «Les Sept Couleurs», το όνομα ενός από τα μυθιστορήματα που έγραψε ο Brasillach, από τα οποία δημοσίευσε αμέσως τα ποιήματα που γράφτηκαν στη φυλακή, και μια μελέτη για τον André Chénier και το «Lettre à un soldat de la Classe '60». Η έκδοση του Nouremberg του κόστισε ποινή φυλάκισης ενός έτους και βαρύ πρόστιμο. Κατέληξε ξανά στη φυλακή το 1950 για τη δημοσίευση του «Nouremberg II ou les Faux-Monnayeurs». Ο Bardèche εκείνα τα χρόνια ήταν επίμονος συνεργάτης μεγάλου μέρους του Τύπου σε έναν κόσμο που προσπαθούσε να πάρει ανάσα μετά την καταστολή, τις σφαγές, την εκδίκηση.
Ένας γαλαξίας πρώην μελών, (πρώην της Action Française, πρώην σοσιαλιστές και νεοσοσιαλιστές που είχαν περάσει από το RNP του Déat, πρώην κομμουνιστές του PPF του Doriot, πρώην στελέχη χιλιάδων ιδεολογικών όψεων της γαλλικής δεξιάς / αριστεράς και των Φασισμών της) ξαφνικά ενοποιήθηκε στον «νεοφασισμό».
Ο μελετητής βρέθηκε επίσης αναμειγμένος σε μια οργανωτική δομή όταν το 1951 διάφορες Γαλλικές ομάδες και κινήματα του ζήτησαν να τους εκπροσωπήσει (ήταν ταυτόχρονα εκπρόσωπος αλλά όχι επίσημα, ως μη πολιτικός) στην δεύτερη συνάντηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Κινήματος που πραγματοποιήθηκε στο Malmö της Σουηδίας, με πρωτοβουλία του Per Engdahl, ενός από τα ιστορικά πρόσωπα του Σουηδικού «Φασισμού».
Στην τριήμερη συνάντηση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι κινήσεων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, αποφασίστηκε να συσταθεί μια επιτροπή μελέτης αποτελούμενη από έναν Σουηδό, έναν Ιταλό, τον καθηγητή τονErnesto Mass, ιδρυτή της Ιταλικής Γεωπολιτικής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου), έναν Γερμανό και τονBardèche από την Γαλλία. Ο Maurice αισθάνθηκε φορτωμένος με ένα βαρύ έργο πέρα από τις δυνατότητές του, αλλά ξεπέρασε την αναποφασιστικότητα από καθήκον προς τη δέσμευσηγια τους συναγωνιστές αυτών των κινημάτων. Θα γράψει σαράντα χρόνια μετά ότι «αυτοί οι αγωνιστές ήταν σχεδόν όλοι νέοι, φτωχοί, συχνά εργάτες, φοιτητές ή μικροί υπάλληλοι, πλήρωσαν για την επιμονή τους στερώντας τον εαυτό τους από το απαραίτητο, η καθημερινή θυσία ήταν το τίμημα της μαρτυρίας τους. Τους θαύμαζα. Έτσι παρέμεινα περήφανος για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκπρόσωπος σε μια επιχείρηση της οποίας γνώριζα πλήρως την ματαιότητα».
Για να δώσει ένα Γαλλικό ιδεολογικό όργανο στο MSE, το 1952 ο Bardèche ίδρυσε το περιοδικό "Défense de l'Occident", ένα μηνιαίο έντυπο που έβγαινε τακτικά μέχρι το 1982, αν και η λειτουργία του στο MSE σταμάτησε μετά τα τρία πρώτα χρόνια («ξεκίνησα αυτό το περιοδικό από καθήκον, συνέχισα να το δημοσιεύω από ειλικρίνεια, το κλείνω χωρίς θλίψη», θα γράψει).
Μετά από πολλά χρόνια νομικής μάχης, η οικογένεια Bardèche κατάφερε να ανακτήσει την κατοχή του παριζιάνικου διαμερίσματος που είχε κατασχεθεί το 1945. Πάντα προσεκτικός στις πνευματικές ζυμώσεις του ποικίλου πολιτιστικού κόσμου στον οποίο είχε βρεθεί να ενεργεί, συνέχισε μέχρι το τέλος των ημερών του να διατηρεί την μνήμη και να αποτίει φόρο τιμής σε όσους ένιωθε κοντά στις ιδέες του, από τον Brasillach μέχρι τους πεσόντες του δήμου Mur des Fédéré στο νεκροταφείο Pére - Lachaise. Τώρα αναπαύεται με τη Suzanne στον τάφο απέναντι από τον Robert στο μικρό και μισοάγνωστο νεκροταφείο της Charonne.
Παρίσι, φθινόπωρο 1944, «οι φυλακές με τα μεγάλα τείχη, και ο Φρέσνες γεμάτος - με χαμένους που ήταν γενναίοι». Η Γαλλία των «απελευθερωτών» κάνει τους λογαριασμούς της με την ήττα, τον Ιούνιο του 1940, με την κατάληψη ενός μεγάλου μέρους της επικράτειας της και του Παρισιού, με την δημοκρατία του Βισύ του Στρατάρχη Πεταίν, ο οποίος για πολλούς και διάφορους λόγουςσυνεργάστηκε με τους Γερμανούς.
«Συνεχίζουν ν’ αστράφτουν οι τελευταίοι πυροβολισμοί
στο ομιχλώδες πρωινό, που οι δικοί μας πέσανε στη γη
ανάμεσά σας θα βρεθώ με ενδεκάχρονη χρονοτριβή
Εσάς απόψε σκέπτομαι Ώ του Φεβρουάριου νεκροί»
5 Φεβρουαρίου 1945
Πάνω από εκατό χιλιάδες θα πέσουν υπό των πυροβολισμών των εκτελεστικών αποσπασμάτων στο όνομα της ελευθερίαςκαιτης δημοκρατίαςτης «France libre» ...
Το κελί νούμερο 77, των φυλακισμένων και καταδικασμένων σε θάνατο, φιλοξενεί τυλιγμένο σε οκτώ κιλά αλυσίδων, τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Robert Brasillach, τριάντα έξι ετών όχι ακόμη συμπληρωμένα.
Ένα πρώιμο ταλέντοπου υποσχόταν πολλά για την λογοτεχνία, αρχισυντάκτης του περιοδικού «Je suis partout», το πιο ασυμβίβαστο και μαχητικόπεριοδικό του Γαλλικού Φασισμού.
Καθώς πλησίασαν οι Σύμμαχοι, στις 25 Αυγούστου, και ενώ πολλοί από τους φίλους και τους συντρόφους του ακολούθησαν τους Γερμανούς που υποχώρησαν, αυτός παρέμεινε για να μην δώσει, όπως θα πει στη δίκη, μια αρνητική εικόνα τον εαυτό του και σε εκείνους που πίστεψαν σε αυτόν.Κρύφτηκε στο σπίτι μιας φίλης του, την Marguerite Cravoisier, αλλά όταν μαθαίνει ότι η μητέρα του φυλακίστηκε, παραδίδεται.
Το «δικαστήριο» θα συνεδριάσει μόνο 25 λεπτά για να τον καταδικάσει σε θάνατο. Δέχθηκε την θανατική καταδίκη κραυγάζοντας «Τιμή μου!». Αργά το απόγευμα στις 5 Φεβρουαρίου 1945. Ο δικηγόρος Jacques Isorni πηγαίνει να τον δει.Το καθήκον του είναι σοβαρό: πρέπει να του ανακοινώσει ότι το αίτημα για χάρη, το οποίο υπέγραψαν οι περισσότεροι Γάλλοι διανοούμενοι, απορρίφθηκε από τον στρατηγό de Gaulle.Ο επίσημος λόγος, λέει ότι υπάρχει μια φωτογραφία του Brasillach με στολή της Wehrmacht στο Ρωσικό μέτωπο.
Αυτό δεν το ανέχονται, ακόμα κι αν είναι ψεύτικο.Οι φωτογραφίες που τον απεικονίζουν κατά τη διάρκεια ενός σύντομου ταξιδιού για να συναντήσειεθελοντέςαντι μπολσεβίκους, τον δείχνουν με πολιτικά ρούχα, αλλά και έτσινα είναι: απαιτείται μια υποδειγματική χειρονομία ενάντια στους πολλούς, πάρα πολλούς, που έχουν συμμετάσχει στη συνεργασία (ο Celineβρίσκεται στον δρόμο προς σε μια Γερμανία που καταστράφηκε από βομβαρδισμό και θα καταφύγει τελικάστη Δανία. Ο Drieu la Rochelle έχει απομονωθεί από τον κόσμο και ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει το θάνατο).
Δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Ο Brasillach το αισθάνεται και το περιμένει με αυτό το λυπημένο χαμόγελο που χαρακτηρίζει τις φωτογραφίες που έχουν σωθεί, πίσω από αυτά τα στρογγυλά γυαλιά και το βλέμμα ενός αγοριού που δεν έχει γίνει ποτέ ενήλικας. Και στον Jacques Isorni που θα ήθελε να μείνει περισσότερο, να μοιραστεί τις τελευταίες στιγμές, λέει: «Να είμαι μόνος. Θα έχω πολύ χρόνο. Πρέπει να το συνηθίσω»..
Στη συνέχεια σύρθηκε πάνω στο κρεβάτι.Θα συνεχίσει να γράφει μερικούς στίχους αφιερωμένους στους Νεκρούς του Φεβρουαρίου: «Οι τελευταίοι πυροβολισμοίσυνεχίζουν να ακούγονται - την αόριστη ημέρα εκεί που έπεσαν οι δικοί μας.- Μεέντεκα χρόνια καθυστέρηση, θα είμαι άραγε ανάμεσά σας; Σας σκέφτομαι Εσάς ω νεκροί του Φεβρουαρίου!» (Στις 6 Φεβρουαρίου 1934, κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με την χωροφυλακή, ένα επεισόδιο του οποίου ο Drieu la Rochelle δίνει έντονη εκπροσώπηση στο βιβλίο του «Gilles» και το οποίο ώθησε τον Brasillach να αγκαλιάσει τον Φασισμό).
Μια τελευταία σημείωση που θα έχει τον τίτλο «Πρόσωπο με τον Θάνατο».Έτσι ξεκίνησε η κρύα νύχτα, η τελευταία του νύχτα.Είναι πάντα ο Ζακ Ισορνί που περιγράφει το πρωί της επομένης ημέρας, το οχυρό του Μοντρούζ, τον στύλο του καταδικασθέντων, την διμοιρία που αποτελείται από δώδεκα άτομα, η φωτογραφία της μητέρας του μέσα στην καρδιά του, το βλέμμα του στραμμένο στον ουρανό και εκείνη η κόκκινη σταγόνα αίματος που στάζει από το μέτωπο του και που ο Isorni μαζεύει σε ένα φύλλο χαρτιού για να το δώσει σε όσους τον αγάπησαν ...
«Και θα καταλήξουμε με τις οσμές αρωματισμένης σαπίλας που ακόμα αποπνέει η ψυχορραγούσα παλιά πουτάνα, η βλογιοκομμένη παλιοβρώμα, που μυρίζει το πατσουλί και την κολπίτιδα, η δημοκρατία πάντα όρθια στο πεζοδρόμιο της»
''Και θα καταλήξουμε με τις οσμές αρωματισμένης σαπίλας που ακόμα αποπνέει η ψυχορραγούσα παλιά πουτάνα, η βλογιοκομμένη παλιοβρώμα, που μυρίζει το πατσουλί και την κολπίτιδα, η δημοκρατία πάντα όρθια στο πεζοδρόμιό της.
Είναι πάντα εκεί, η κακοασπρισμένη, πάντα εκεί, η ραγισμένη, η σπασμένη, στο κατώφλι της, περιτριγυρισμένη απ'τους πελάτες και τους πρωτάρηδές της, εξίσου λυσασμένους με τους γέρους.
Μετά τόση εξυπηρέτηση που τους έκανε, μετά από τόσα λαχεία που τους έφερε μέσα στις ζαντιέρες της, με τί καρδιά να την αφήσουν παρά τις βλεννοραγίες και τη σύφιλη; Είναι κι αυτοί έτσι σάπιοι μέχρι το κόκκαλο.''
Κυνηγημένος, παράνομος εθνικιστής, διωγμένος από τους εχθρούς, επτά χρόνια μακριά κι απ’ την πατρίδα μου, σκεπτόμουν συχνά το νόημα του προτέρου αγώνος.
Έρχονταν κάποιες στιγμές τραγικής μοναξιάς, που σαν το φάντασμα μετεωριζόμουν επί ματαίω για ν’ αγγίξω την ύλη του πολιτικού ίσαμε τότε έργου, να οσμιστώ την καπνιά των παλιών μαχών, να γευτώ την αλμύρα του ιδρώτα και του αίματος. Όμως κι ας μην τα άδραττα, ήξερα πως μόνο τούτα είχαν αξία κι όχι ο πολιτικός εξορθολογισμός του Μύθου, μήτε τα κομματικά αποτελέσματα …
Φυλακισμένος αργότερα ως εχθρός του καθεστώτος στα κάτεργα της δημοκρατίας, μ’ όλους τους εχθρούς σιμά μου, ματαθυμώμουν κείνη την πολιτική μανία του παρελθόντος και ύστερα από χρόνια χαμογελούσα …
«Ό νεαρός φασίστας στο στρατόπεδό του» έγραφε ο Μπραζιγιάκ «με τους συντρόφους του στην ειρήνη, που μπορούν να γίνουν οι σύντροφοί του στον πόλεμο, ο νεαρός φασίστας που τραγουδά, που παρελαύνει, που εργάζεται, που ονειρεύεται, είναι πάνω απ’ όλα μια χαρούμενη ύπαρξη».
Ναι, ήμουν κι εγώ πια μια χαρούμενη ύπαρξη. Κι ας μην ήμουν στο στρατόπεδό μου. Κι ας είχε γεμίσει κείνο ρουφιάνους, δειλούς, προδότες και καταδότες. Κι ας ήμουν μόνος εναντίον όλων, χωρίς τους οφείλοντες συντρόφους στην φυλακή. Κι ας μην παρέλαυνα πια με φανφάρες. Ωστόσο ωνειρευόμουν ξανά, πολεμούσα και πάλι, ματάχυνα το αίμα μου και νικούσα, είχα σημείο αναφοράς. Είχα την φυλακή μου.
Όπως την είχε κι ο Μπραζιγιάκ … Σ’ εκείνα τα σκοτεινά κελλιά ανεκάλυπτα το «μυστικό στρατόπεδο» των αληθινών φασιστών. Ενωνόμουν μ’ εκείνους που κάποτε πέρασαν από κει, με τις σκιές εκείνων που χάθηκαν εκεί, με τους αγέννητους που θα σιμώσουν εκεί. Σαν το έθνος, όπως έγραφε κι ένας από τους πνευματικούς οδηγούς του Μπραζιγιάκ, ο Μωρρίς Μπαρρές, που είναι η κοινότης των νεκρών, των ζώντων και των αγεννήτων, έτσι και για μένα τότε η στρατιά των εθνικιστών ήταν η βασανισμένη εταιρεία των θανόντων ηρώων, των ζώντων μαρτύρων και των ασάρκωτων ακόμα παράνομων πολεμιστών του μέλλοντος.
Κι έτσι, τόσο απλά, εγώ που δεν είχα τίποτα, τα είχα στην φτωχή αγκαλιά μου όλα.Τι ‘ταν τότε για μένα η πολιτική; Τι ‘ναι για μας πάντα; Ω θεοί, πόσο σας δοξολογούσα, που με φυλάγατε μακριά απ’ τον συρφετό του κοινοβουλίου και μου χαρίζατε δράμα. Αυτή ήταν πάντα η πολιτική μας, το ζων θέατρο της καθ’ εαυτού εμπειρίας κατά την voelkisch θεωρία, η ζώσα πολιτική όπερα των συναγωνιστών του μεσοπολέμου, ο Kunst Mythos του Ριχάρδου Βάγκνερ, ένας Βόταν που ζη το αντικαπιταλιστικό δράμα του πατριωτισμού του στο πεζοδρόμιο, και φυσικά η αισθητικοποίηση της πολιτικής κατά τον Μπραζιγιάκ.
Και πάλι ο φυλακισμένος λογοτέχνης μπροστά μου. Τα λόγια του σφυροκοπούσαν το είναι μου, ηνιοχούσαν το πνεύμα μου: Ναι, είχε απόλυτο δίκιο, πως η αισθητική εμπειρία αποτελεί το εμβριθές πεδίο της πολιτικής. Πως η επιτυχία ή όχι ενός πολιτικού κινήματος είναι λιγώτερο σημαντική από την σφοδρότητα των εμπειριών της ενότητος σ’ αυτό. Συνέκρινα τα θλιμμένα ατάλαντα ανθρωπάκια, που παρίσταναν τους ομοϊδεάτες μου-ελεύθερα, απείραχτα, κοινοβουλευτικά καθώς κυνηγούσαν ψήφους-με τον ετοιμοθάνατο Τιτάνα, που κήρυττε από το κελλί του χαμογελαστός ότι η αισθητική εμπειρία της πολιτικής δημιουργεί αρχή και τέλος εντός της …
Και μέσα απ’ το κελλί μου χαμογελούσα και πάλι. Διότι ως πονεμένος φασίστας ήμουν κι εγώ «πάνω απ’ όλα μια χαρούμενη ύπαρξη».Και δεν ήμουν ο μόνος. Με τις χειροπέδες, τον φόρτο της μεταγωγής, την αϋπνία, την χλεύη κάποιων δημοκρατικών σωφρονιστικών υπαλλήλων, το μίσος των αναρίθμητων αλλοδαπών, τις ίντριγκες των αντιφασιστών κρατουμένων, τα σημάδια στις γροθιές μου, τις χαρακιές απ’ τα μαχαίρια στις παλάμες μου, τον φόβο διευθυντών και αρχιφυλάκων για το σκάνδαλο που θα ξεσπούσε αν μιλούσα με τον άλλον αρχιφασίστα, ναι, μ’ όλα τούτα φορτωμένος, κι ακόμα με εικοσιένα χρόνια ποινής λόγω των ιδεών μου στην πλάτη μου, βάλθηκα τέλος να τεντωθώ.
Η απέναντι «χαρούμενη ύπαρξη», ο γελαστός στρατηγός, έγκλειστος κολοσσός επί τριάντα πέντε, τότε, χρόνια, ήδη με χαιρετούσε, σαν να γεννιόταν χθες:-Νικόλαος Ντερτιλής, απλούς στρατιώτης της Ελλάδος!Χαμογελούσαμε τώρα μαζί ευτυχείς, ψυχικός πατέρας και γιος, μέσα σε μια δημιουργική ατμόσφαιρα ζώντος θανάτου.Ένιωσα τότε την σκιά του Μπραζιγιάκ απ’ το πουθενά να γλυστρά ανάμεσά μας και να μας θωπεύη. Τον πίστευα, τον λάτρευα. Για μια φορά ακόμη επιβεβαιωνόταν: Επιτυχία ενός πολιτικού κινήματος ήταν η σφοδρότης των εμπειριών της ενότητος εντός του.
Την αντίκρυσα στο πρόσωπο του νικητού γέροντος, του σεβάσμιου στρατηγού. Ουδεμία εκλογική επιτυχία θα εδύνατο ποτέ να συγκριθεί με το νικηφόρο πραξικόπημα του τελευταίου. Ουδεμία βουλευτική έδρα με την σφοδρότητα της συγκεκριμένης ενωτικής εμπειρίας μας τώρα στην φυλακή.
Στο τέλος, ματακούστηκε η βροντερή στρατιωτική φωνή:-Και πριν, κατά τον αγώνα, φρουρούσες τον Πύργο γενναίε και ακατάβλητε Περίανδρε. Και τώρα τον φρουρείς, αν και είσαι νεκρός, όπως και εγώ, κατά πλάσμα δικαίου. Αλλά, έσεται ήμαρ!Ανατρίχιασα. Ήμασταν νεκροί; Γι’ αυτό βλέπαμε φάσματα;Με τα στερνά τούτα φραστικά λάβαρα αποσυρόμουν στο κελλί. Αλλά η σκιά με ακολούθησε. Μέσα στη σκοτεινή σιγαλιά ηλέκτριζε τα κάγκελα και τα μετασχημάτιζε σε πίδακες φωτιάς. Αγριεύτηκα. Η περιέργεια με φούντωσε. Στάθηκα κει, κοίταξα έξω προς την χειμωνιά …
Θυμήθηκα πως ήταν Φλεβάρης, βρισκόμουν κει για το Εφετείο … Ήταν πέντε του μηνός …Άνοιξα το σακίδιο και διάβασα απ’ τις μεταφράσεις μου. Ήταν απ’ την απόπειρα πραξικοπήματος των Γάλλων εθνικιστών το 1934.
Μιλούσε όντως τώρα η σκιά του Μπραζιγιάκ:«Εάν η έκτη Φεβρουαρίου ήταν μια αποτυχία ως συνωμοσία, ήταν (ωστόσο) μια ενστικτώδης και θαυμάσια επανάσταση, μια νύχτα θυσίας που παραμένει στη μνήμη μας με τον πόνο της, τον κρύο της άνεμο, τις ωχρές φευγάτες μορφές της, τις ανθρώπινες ομάδες της που κατείχαν τα πεζοδρόμια, την ακατάκτητη ελπίδα της σε μια εθνική Επανάσταση, την ακριβή ημερομηνία της γεννήσεως του Κοινωνικού Εθνικισμού στην πατρίδα μας.
Δεν έχει σημασία ότι αργότερα κάθε τμήμα αυτής της φλεγομένης πυράς, αυτών των θανάτων που ‘σαν όλοι αγνοί, το εκμεταλλεύτηκε η δεξιά και η αριστερά. Δεν μπορεί κανείς να διαφυλάξη αυτό που υπήρξε από κείνο που (μετά) συνέβη.»Τι σύμπτωση υπερβατική, τι απλή αλήθεια! Το επεισόδιο της 6ης Φεβρουαρίου 1934 που διάβαζα, συνέπεσε την ίδια μέρα που 11 χρόνια μετά οι δήμιοι της δημοκρατίας θα εκτελούσαν στο απόσπασμα τον ίδιο τον συγγραφέα του, τον Μπραζιγιάκ.
Στο πρώτο γεγονός η αστυνομία δολοφόνησε δεκάδες εθνικιστών που επεχείρησαν κατάληψη της βουλής ενάντια στην διαφθορά των ατίμων πολιτικών. Στο δεύτερο γεγονός το ίδιο καθεστώς δολοφόνησε την γοητευτικώτερη εθνικιστική φυσιογνωμία της χώρας για τις ιδέες της.Έστησα νυχτέρι προσπαθώντας να φαντασθώ πως θα ένιωθε τούτη η ψυχή σαν σήμερα το τελευταίο βράδυ στο κορμί της …
Τι θ’ αναπολούσε, πόσο θα πονούσε σ’ ένα κελλί σαν κι αυτό τις τελευταίες βραδυνές ώρες προτού το εγκαταλείψη για πάντα το πρωί …
Αλλά η σκιά δεν είχε πόνο στην δυσδιάκριτη θωριά της. Ήταν πάντα ένα διάνεμα χαμογελαστό. Υποψιάστηκα άξαφνα ότι κι εκείνη την ύστερη νυχτιά, ο Μπραζιγιάκ θα παρέμενε ως αυθεντικός φασίστας «μια χαρούμενη ύπαρξη». Γυρεύοντας έτσι την ερμηνεία της υποψίας μου αφέθηκα στις μνήμες για το έργο του συγγραφέως. Για την φιλολογική του ιδιοσυγκρασία και τα πιστεύω του. Για το ευρύτερο πνευματικό κλίμα των εθνικιστών της εποχής. Πόση διαφορά απ’ την εκλογική φλυαρία της σύγχρονης πατριωτικής ατολμίας …
Ο ίδιος ο Μπραζιγιάκ ως καθαρόαιμος εθνικοσοσιαλιστής ήταν απολύτως συμφιλιωμένος με το τέλος. Είχε γαλουχηθεί από την ερασιθάνατη παράδοση του γαλλικού εθνικισμού. Από την αναμονή του θανάτου της Γαλλίας, σύμφωνα με τον μεγάλο Μωρράς, εξαιτίας των συνεχιζομένων επιρροών της γαλλικής επαναστάσεως και την «αισθητική της μάχης» που ο γέρος εκήρυττε για την διάσωση της πατρίδος.
Απ’ τον τρομερό Μπαρρές για τους νεκρούς, κείνο το ακαθόριστο μυστήριο που ως συλλογικότητες ομιλούν σ’ εμάς, το παράγωγό τους. Απ’ τον Μπλανσώ για τα «αιματηρά τινάγματα » της φασιστικής επαναστάσεως. Τον Μωλνιέ σαν έγραφε ότι «ποιητική του τραγικού ανθρώπου, του πλέον πολιτισμένου δεν είναι ο άνθρωπος για την ζωή, αλλά ο άνθρωπος για τον θάνατο».
Τα στερνά λόγια ταριάζαν στον Μπραζιγιάκ διότι εξυπηρετούσαν την ιδεολογία της «πολιτικής τραγωδίας» και του «αισθητικού αυτοκαθορισμού, που προσδοκούσε για τον λαό του ώστε να μοιάση με τον αρχαίο ελληνικό. Αυτό εννοούσε και ο Μωλνιέ γράφοντας πως ο ελληνικός ήταν «ο μόνος λαός στον κόσμο, που ‘ταν φυσικώς και ενστικτωδώς ποιητικός». Ο ελληνίζων πολιτικός πολιτισμός, που ωνειρεύετο για το έθνος του ο Μπραζιγιάκ, αναλόγως προς τις βαγκνερικές θεωρίες, τους Γερμανούς κλασσικούς, τον Χέλντερλιν και τον Χάϊντεγκερ που ατένιζαν προς την αρχαιότητα για τη νέα αισθητική κοινότητα, προϋπέθετε σαφώς το «ζην κατά θάνατον» των επανιδρυτών του.
Όλα γύρω απ’ τον Μπραζιγιάκ αποτελούσαν πρόγευση ωραίου θανάτου. Από τότε που ο Ντρυμόν έλεγε ότι ο ιουδαϊκός ιός φονεύει τον λαό της χώρας κι «όταν ο Εβραίος εγείρεται, η Γαλλία πίπτει», οι Γάλλοι πατριώτες είχαν εγείρει το πνεύμα τους για να διακηρύξουν την διάσωση του έθνους δια της αυτοθυσίας.
Ο πασίγνωστος Σελίν για να δείχνη αριστοκρατικά νεκρικός και απόμακρος από την παρακμή είχε υιοθετήσει το επώνυμο της γιαγιάς του, που ανήκε στον προπολεμικό ιπποτισμό. Επιθυμούσε να γίνη κάτι σαν διάμεσος με τον κόσμο των θανόντων˙ ένα φάντασμα ίσως του παλαιού κόσμου, μιας χρυσής εποχής, τώρα σ’ έναν κόσμο δίχως ταυτότητα, καταδικασμένος να στοιχειώνη το παρόν με την ευγένεια των ηθών των νεκρών. Στην κορύφωση της αυτοκαταφάσεως, της διονυσιακής συντριβής ζητούσε με μένος τον θάνατο της belle époque και τον άμεσο πόλεμο …
Περνούσε η ώρα στο σκοτεινό μου κελλί και οι σκέψεις βολόδερναν ασφυκτικά. Ακούστηκε ένα τρίξιμο στην πόρτα, ένας φύλακας κοντοστάθηκε και παρακολούθησε απ’ το ματάκι. Αλλά όσο επίμονα κι αν κοίταζε, την χαρωπή σκιά της συντροφιάς μου δεν την είδε … Πώς είναι ν’ αναμένεις τον πρωινό σου θάνατο σε λίγες ώρες; Την δύση της νεανικής ζωής σου κατά την αυγή; Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια είχα επιτύχει μια υπέρβαση του παλιού φόβου για το τέλος. Συχνά-πυκνά σκεπτόμουν πως ο θάνατος ήταν προτιμώτερος απ’ την βάσανο της χρονίας αναμονής και του ατέρμονου εγκλεισμού. Αλλά ο θάνατος στην ειρκτή; Όχι, επί λόγω τιμής δεν με φόβιζε τόσο αλλά με ενωχλούσε.
Με εξώργιζε το γεγονός ότι οι άλλοι θα νικούσαν. Ότι δεν θα ωλοκλήρωνα ίσως το έργο μου. Όχι όμως και ο Μπραζιγιάκ. Εκείνος είχε γεννηθή γι’ αυτό, είχε προετοιμασθή γι’ αυτό, κι αυτό τον είχε ήδη προετοιμάσει.Ο Λα Ροσέλ πρέπει να ήταν σ’ αυτό πολύ σιμά του. Με είχε σημαδέψει κείνη η φράση απ’ τον πρόλογο του Gilles πως ο ζωτικός άνθρωπος «προετοιμάζεται για τον τρομακτικό και περίφημο θάνατο». Είχε την εμμονή-και την οποία εν τέλει έκαμε πράξη-πως ο φασίστας είναι ο τραγικός άνθρωπος που επιδιώκει την καταστροφή της παρακμιακής κοινωνίας μέσα απ’ την ηρωική του αυτοκαταστροφή!
Σ’ ένα απ’ τα λαμπρά του ποιήματα απ’ τα «Γραπτά της νεότητος» παρωμοίαζε τον νεανικό θάνατο ως εξής: «Μια ωραία πυρά ‘μπρος στον νέον άνδρα … Η μετατροπή των ανθρωπίνων γεγονότων σε ηλιακά καθώς τα σκεπάζει πλέον η ιερότης …». Και πόσο λιγώτερο παγανιστικό να ‘ταν τούτο απ’ την ηλιακή φωτιά του θνήσκοντος Ηρακλέους στην Οίτη;
Ναι, το υπέροχο κλίμα που ανέπνεε ο Μπραζιγιάκ: Ο Μενάρ για τους «νεκρούς που τείνουν το χέρι στους ζώντες …». Άραγε ποια θαυμαστή ψυχή να ΄τεινε τις στιγμές αυτές το χέρι στον ίδιο; Ο Ρεμπατέ που βροντοφώναζε: «Οι επαναστάσεις δεν βαπτίζονται σε αγιασμένο νερό, βαπτίζονται στο αίμα». Η χρήση του Σορέλ από μέρους του πως οι μύθοι δεν απευθύνονται στην μελλοντική ιστορία, δεν είναι αστρολογικά αλμανάκ …
Πρέπει να τους κρίνουμε ως μέσα ενεργείας στο παρόν».Κι εκεί βάδιζε. Στην ενεργή ολοκλήρωση του μύθου του στο σήμερα. Δίχως όμως τον διονυσιακό πυρετό των ρωμαντικών του ομοφύλων, όσο με μια απολλωνεία αίσθηση τραγικότητος, που απέρρεε από έκχυση βουλήσεως και υπεραφθονία πνεύματος στο δραματικό του περιβάλλον. Κι έτσι γαληνός, όπως οι δικοί μας ολύμπιοι, περίμενε την έκτη Φεβρουαρίου σαν τώρα που ξημέρωνε, κι ίσως να θυμόταν τι έγραφε για την ιδία ημέρα, πριν έντεκα χρόνια, για τους νεκρούς συντρόφους, που σύντομα θα τους αντάμωνε:«Κάθε χρόνο πηγαίνουμε στην Place de la Concorde και τοποθετούμε βιολέτες μπρος την πηγή, που ΄γινε κενοτάφιο … στην μνήμη των εικοσιέξι θανάτων.
Κάθε χρόνο το πλήθος ελαττώνεται, διότι οι Γάλλοι πατριώτες είναι απ’ την φύση τους επιλήσμονες. Οι Επαναστάτες από μόνοι τους έχουν καταλάβει το νόημα των μύθων και των τελετών…». Αναρωτιόμουν πόσοι να εθυμούντο τώρα τον ίδιο … Να γίνεται άραγε και για δαύτον σήμερα κάποια σεπτή τελετή; Να διαβάζουν έστω κάτι απ’ τα έργα του;Κινούσε ‘κείνος να γράψει την «Δική μας Εμπροσθοφυλακή» και στο περίφημο κεφάλαιο «Είχα κάποιους συντρόφους», πριν τις μάχες με την κόκκινη υποκρισία, την εβραϊκή κυριαρχία και την αναφορά στην αντισημιτική αντίδραση, το χέρι του ωδηγείτο απ’ την καρδιά του κι η πέννα του θέριευε για την δολοφονία του Πωλ Ζινιού, ενός επτάχρονου φασίστα! Προχωρούσε πιο μετά και φαινόταν πως τον σημάδευε το βόλι της ματιάς του Λεόν Ντεγκρέλ …
Τι του εδιηγείτο ο Βαλλώνος ήρως για τον μακρινό Γάλλο πρόγονό του, που σκοτώθηκε στο Αούστερλιτζ την ίδια μέρα που γεννιόταν η κόρη του … Κι έκτοτε θα του ‘μεινε, θαρρώ, κι η πίστη πως ο θάνατος γεννά! Πετάχτηκα ορθός! Μια ακτίνα λυκαυγούς εσκόνταψε στα κάγκελα του κελλιού και λυπημένος θάρεψα πως η συντροφιά της σκιάς σύντομα θα μ’ εγκατέλειπε. Έπρεπε να συγκεντρώσω τις υστερνές μου σκέψεις, να τις κάμω γροθιά και χαιρετισμό. Κι έπρεπε να είναι σωστές, λογικές, καθάριες. Η σκιά όπου να ‘ταν θα τραβούσε για το αιώνιο, θαυμαστό εκτελεστικό της απόσπασμα. Κι εγώ, ένας απλός της πιστός, ίσα που θα ‘χα την τύχη να την ξεπροβοδίσω.Ποιο ήταν το τρομακτικό τελικά μυστικό του χαρωπού συγγραφέως; Προφανώς ότι ο φασισμός θα εγίνετο ένα πλήρες αισθητικό φαινόμενο, ναι, το ‘χα εννοήσει.
Γι’ αυτό τον αποκαλούσε «Αυτό το κακό του αιώνος», όπως οι παλαιοί λογοτέχνες αποκαλούσαν πριν τον ρωμαντισμό. Ομοίως το γιατί τον καλούσε «Άνθος του Κακού» θυμίζοντας τον Μπωντλέρ˙ για να τονίση την αυτοκαταστροφική κατάφαση του κινήματος και την θυσία των θιασωτών του. Αλλά απ’ τον ίδιο του τον ατό τι ζητούσε; Ήταν αληθές πως είχε πολλά ρωμαντικά γνωρίσματα. Εκκοσμίκευε την θρησκεία δια της πολιτικής. Εβίωνε με αυτοσαρκασμό την απόλυτη ρωμαντική ειρωνεία μη αποσπώμενος από έναν θάνατο που ήδη γνώριζε.
Και είχε πάλι δια της καταλήξεως τούτης το ιδιοφυές χαρακτηριστικό του καταραμένου ποιητού. Να μετριέται η αξία του βάσει των εμποδίων που συναντά και της τελικής αποτυχίας που αφήνει το ανωλοκλήρωτο έργο του. Όμως, όπως το σκέφτηκα και πριν για μένα πέρα και από ρωμαντικός ήταν απολλώνειος. Ίσως διότι πάντα θεωρούσα ότι το έργο του ωλοκληρώθηκε … Μα πώς επετεύχθη τούτο;
Άξαφνα η σκιά με διαπέρασε … Αναρρίγησα σύγκορμος και απότομα γέμισα με γνώση…Η αποκάλυψη του μυστικού του με συνέθλιβε … Ο Μπραζιγιάκ τις ώρες του τραγικού του τέλους αγάπησε ακόμη περισσότερο τον εθνικοσοσιαλισμό. Διότι του προσέφερε την στιγμή εκείνη μια τρομερή, φρικώδη ευκαιρία να ολοκληρώση την αισθητική του φιλοσοφία στο έπακρο…Μέχρι τούδε εβίωνε και ρουφούσε την σφοδρότητα των εμπειριών, για να την καταγράψη αργότερα στο φιλολογικό χαρτί ως αισθητικό βίωμα.
Τώρα όμως η συγκέντρωσή του στην τελεία συντριβή του τον ωδηγούσε σε μία Υπέρ-Τέχνη, καταγραφή της αισθητικής εμπειρίας στην οποία εγένετο ο ίδιος του ο θάνατος!Σαν αστραπή διάβηκε ‘μπρος μου η θύμηση τι έγραφε ο φοβερός αυτός Άνθρωπος για τον κελτική θρησκεία του Μπαρρές και την αγάπη του στερνού για τον Δάντη, που πίστευε ότι ο Ζευς εσταυρώθη για μας … Μα και ο Μπραζιγιάκ εσταυρώθη για μας. Για μας τους δηλητηριασμένους πατριώτες … Για σας … Που δεν αλλαξοπιστήσατε … Για σας λουλούδια του κακού …
Αγρικήθηκε η μπάρα. Το λουκέτο ξεκλειδωνόταν, άνοιγε η φυλακή. Σηκώθηκε το μάνταλο, μέριασε η μαύρη πόρτα, χύθηκε άσπρο φως.Ξημέρωνε έκτη Φεβρουαρίου του 2009, εντεκάμισυ χρόνια απ’ την απαρχή της ταλαιπωρίας μου, εξηντατέσσερα απ’ την δολοφονία του φοβερού μυαλού …
Η ανώτερη σκιά χανόταν αμόλυντη στο πνίγος της λευκής πυράς. Η κατώτερη ματιά μου αντίκρυζε τους φρουρούς να τρέχουν βλαστημώντας στ’ αντικρυνό κελλί. - Ένας κρατούμενος πέθανε από ηρωίνη, ακούστηκε μια φωνή. - Ακόμα ένα θύμα της δημοκρατίας, σκέφτηκα ξεφυσώντας.Κι αμέσως μετά ίσα που ψέλλισα: - Η δημοκρατία σας σκοτώνει τους πάντες το ίδιο, δεν κάμει διακρίσεις.
Όμως τα θύματά της δεν είναι ίδια. Κάποιοι δεν πεθαίνουν αποβλακωμένοι, αλλά για τους δικούς τους ωραίους λόγους φεύγουν χαμογελώντας.Και χαμογελούσα κι εγώ, διότι τοις κείνων ρήμασι πειθόμενος, παρέμεινα πάντα φασίστας. Πα’ να ‘πη, «μια χαρούμενη» σ’ όλες τις αντιξοότητες «ύπαρξη».
