Λίγα λόγια σχετικά με τον Ίωνα Δραγούμη (του Τάσου Σοφούλη)

 

του Τάσου Σοφούλη

Τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει μια, ανούσια, κόντρα σχετικά με το αν ο Δραγούμης ήταν εθνικιστής ή όχι για το αν ήταν ο πρόδομος του Φασισμού εν Ελλάδι ή ο θεμελιωτής μιας ελληνιζουσας Σοσιαλιστικής κόσμοαντίληψης.

Η σωστή απάντηση είναι πως μιλάμε για μια εποχή όπου τόσο ο Νασιοναλισμός (όπως τον αναφέρει στα ημερολόγια του) όσο και ο Σοσιαλισμός ήταν ιδέες νεωτερίζουσες και αναδυόμενες στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Ο ίδιος ο Δραγούμης ήταν μια προσωπικότητα πληθωρική και ενίοτε εκκεντρική με ένα life style αρκετά τολμηρό για τα δεδομένα της εποχής, βαθύς γνώστης του Nietzsche  είχε επηρεαστεί πολύ από την θεωρία του Moris Barres, μάλιστα το βιβλίο του Σαμοθράκη ήταν εμπνευσμένο από το βιβλίο του Γάλλου εθνικιστή "Η Γη και οι Νεκροί".

Όταν όμως μιλάμε για Δραγούμη δεν πρέπει να φανατιζόμαστε και πολλώ δε μάλλον να τον αγιοποιούμε, αντιθέτως πρέπει να μελετάμε και να κρίνουμε, διότι: άλλος ο Δραγούμης του 1897 που πολέμησε ως φανατικός αστός εθνικιστής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο, άλλος ο διπλωμάτης Δραγούμης του 1905 που ως πρόξενος σε Φιλιππούπολη, Κωνσταντινούπολη και Σαμοθράκη αντιλήφθηκε τον ελληνισμό πιο οικουμενικά, άλλος ο πολιτικός Δραγούμης του 1916 που στράφηκε εναντίον του Βενιζέλου παίρνοντας το μέρος των "αυτοχθόνων" ελλαδιτών και άλλος ο Δραγούμης του 1919 στην εξορία που όντας απογοητευμένος προσπαθεί να βρει την ιδανική του πολιτεία στα κείμενα του Τολστόι και του Κροπότκιν.

Μάλιστα στα Ημερολόγια της Κορσικής ο Ίων Δραγούμης περιγράφει τα γεγονότα στην Γερμανία με την λήξη του  Α' Παγκοσμίου Πολέμου  και παίρνει το μέρος των Σπαρτακιστών και όχι των Freikorps.

Συνεπώς οι εξαπλουστευμένες αναλύσεις εθνικιστής Δραγούμης ή ανθέλληνας Δραγούμης ανήκουν στο πεδίο της καφενειακής αντιπαράθεσης και σαφέστατα κάτι τέτοιο δεν αφορά την ιστορία.

Ο Ίων Δραγούμης παρόλα αυτά υπήρξε μια εμβληματική προσωπικότητα συβαρίτη που έπαιξε κομβικό ρόλο στην υπόθεση του Μακεδονικού Αγώνα, σύμφωνα με τον ίδιο ή εθνικιστική του φάση. Μολονότι αστός δεν δίστασε να πάρει θέσεις κοινωνικές για τον λαό, υποστήριζε πως η γη πρέπει να μοιραστεί σε ακτημονες αγρότες.

Η προσέγγιση του στις σοσιαλιστικές ιδέες ίσως να οφείλεται στην Νιτσεϊκή του αντίληψη περί μηδέν και επανεκκίνησης, ίσως στον μπολσεβικισμό να είδε μια νέα κοινωνία η οποία θα φέρει το δίκαιο. Παρόλα αυτά αυτό που πρέπει να αναγνωρίσουμε είναι πως εκτελέστηκε στην πιο κρίσιμη στιγμή της βιολογικής του ύπαρξης με αποτέλεσμα να μην ξέρουμε πως θα εξελισσόταν στο 100%.

Αυτό όμως που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως ήταν ένας άνθρωπος της Δράσης, αιρετικός με θεσμούς του ελλαδικού κράτους όπως ο κοινοβουλετισμός και ένας διανοούμενος τόσο του εθνικισμού όσο και του Σοσιαλισμού εν Ελλάδι άσχετα αν ο ίδιος είχε έρθει σε ρήξη με τους σοσιαλιστές της εποχής όπως ο Νίκος Γιαννιός και ο Γιώργος Σκληρός.

Επειδή λοιπόν η αταξινόμητη και ίσως αμφιλεγόμενη θέση του Δραγούμη δεν αφήνει περιθώρια για αφορισμούς ως σκεπτόμενοι Έλληνες εθνικοκοινωνιστές τον διαβάζουμε με ψυχραιμία και σαφέστατα όχι με τα γυαλιά της ακροδεξιάς η οποία έφτιαξε έναν εντελώς διαφορετικό Ίων Δραγούμη από αυτόν που πράγματι υπήρξε.

Εν κατακλείδι επιλέγουμε τον ιστορικό Ίωνα Δραγούμη δηλαδή το πρόσωπο που πράγματι υπήρξε και έδρασε και όχι τον Δραγούμη των διαφόρων πατριδέμπορων οι οποίοι, αν επιτρέπεται ένας ιστορισμός, ίσως και να ήταν στα Τάγματα του Γύπαρη αν ζούσαν τότε ...

Για αυτούς που δεν γνωρίζουν την ζωή του Δραγούμη

 

γράφει ο Δ.Τ.

Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας γιος πρώην Πρωθυπουργού, μεγάλωσε μιλώντας  γαλλικά και αγγλικά υπό τους ήχους των Μπετόβεν, Μέντελσον, Σούμαν, Σοπέν κ.ά. όπως ο ίδιος κατέγραψε σε σημειώσεις του 

Διπλωμάτης, βουλευτής, συγγραφέας, ιδεολόγος άνθρωπος των γραμμάτων με το αριστοκρατικό ύφος και το μονόκλ του όταν χρειάστηκε έγινε και αγωνιστής. 

Μακεδονομάχος μαζί με τον άνδρα της αδελφής του Παύλο Μελά. Περιγράφεται ιστορία όπου όταν έμαθε ότι Βούλγαρος ετοιμάζεται να παντρευτεί Ελληνίδα παρά την θέληση της, ζώνεται άρματα καβαλικεύει άλογο και εισβάλει μέσα στην εκκλησία την στιγμή του μυστηρίου και την παίρνει μαζί του

Την περίοδο της αντιπαράθεσης με τα Σκόπια για το Μακεδονικό, μια φράση του επαναλήφθηκε αμέτρητες φορές σε λόγους και κείμενα «Αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, εμείς οι ίδιοι θα σωθούμε»

Αντίθετα με τους άλλους φιλοβασιλικούς, υπέρμαχος της Δημοτικής, συνιδρυτής του Εκπαιδευτικού Ομίλου μαζί με τους Δελμούζο, Αλέξανδρο Παπαναστασίου και τον Νίκο Καζαντζάκη που τον θαύμαζε,

Φανατικός εχθρός του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον θεωρούσε υπεύθυνο για την καταστροφή της έτσι και αλλιώς ανεδαφικής ρομαντικής του άποψης για τη σταδιακή ειρηνική μετάβαση της εξουσίας της οθωμανικής αυτοκρατορίας στους Έλληνες, θα τους νικήσουμε όχι με τα όπλα αλλά με τον πολιτισμό!

Όπως στο αρχαίο ρωμαϊκό κράτος, οι Έλληνες κατάφεραν κι έκαναν το Ανατολικό τμήμα του σιγά σιγά κράτος ελληνικό, παίρνοντας την πολιτική εξουσία στα χέρια τους - έτσι και στο τούρκικο το κράτος, που κι αυτό κατάχτησε την Ανατολή, τώρα που δόθηκε η ισοπολιτεία [εννοεί το κίνημα των Νεοτούρκων του Κεμάλ που έδωσε αρχικά ελπίδες ότι θα σεβαστεί τις εθνικές μειονότητες ], οι Έλληνες πάλι θα πάρουν σιγά σιγά την πολιτική εξουσία στα χέρια τους και θα κάνουν πάλι το κράτος ελληνικό.  Η ιστορία επαναλαμβάνεται κατά γράμμα. [...]

Για τον Ίωνα οι Έλληνες ήταν κάτι το ξεχωριστό. Ήταν τέλειοι, εκείνοι οι οποίοι είχαν πλάσει το ανθρώπινο κορμί, αυτοί που είχαν πλάσει τον άνθρωπο. Τον Ελληνισμό τον ήθελε ένα παντοτινό ποτάμι, στο οποίο θα έτρεχαν μέσα πάντα Έλληνες. Εκείνοι θα ήταν περαστικοί, αλλά ο Ελληνισμός, σαν Ιδέα, σαν Όραμα, θα έμενε πάντα μια αστείρευτη πηγή,  χωρίς χρονικά όρια.

Παθολογικά ιδεολόγος, ρομαντικός, ευγενικός, όλες ερωτευμένες μαζί του, «Je suis peuplé de femmes. Κατοικούμαι από γυναίκες» γράφει στα ημερολόγια του.

Η Πηνελόπη Δέλτα, υποδειγματική σύζυγος με 3 κορίτσια δεν άντεξε, εξομολογείται τον έρωτα της «... σ' αγαπώ άγρια και θέλω την αγκαλιά σου και το στόμα σου, σε θέλω όλον, όλον, δικό μου για πάντα και μ' έρχεται να φύγω απόψε, πριν από το γράμμα μου,  μόνο να έλθω εκεί, να ορμήσω στο σπίτι σου, να χυθώ στο λαιμό σου και χωρίς λέξη, να πνίξω την αναπνοή σου, φιλώντας σε στο στόμα ...Το ξέρω πως είμαι τρελή, μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει ...». 

Ο Δραγούμης αργότερα ερωτεύεται την Μαρίκα Κοτοπούλη, η Πηνελόπη την περιφρονεί, ντύνεται στα μαύρα και δεν τα βγάζει ποτέ, ταυτόχρονα, η Μαρίκα εξομολογείται «κάθε φορά που πλάγιαζα με τον Ίωνα νόμιζα ότι πλάγιαζα με τον Θεό Ερμή».

Σαν σήμερα, το μοιραίο πρωί της Παρασκευής 31ης Ιουλίου 1920, σκάει η είδηση της δολοφονικής επίθεσης εναντίον του Βενιζέλου στο Παρίσι (αρχικά μαθεύτηκε ότι ήταν νεκρός), ο Ίωνας μαζί με την Μαρίκα που κάνει πρόβες στο θέατρο της στην Ομόνοια, φοβούνται αντίποινα, φεύγουν μαζί αρχικά για το σπίτι του στην οδό Ξενίας στα Ιλίσια.

Οι Βενιζελικοί βγαίνουν στους δρόμους και καταστρέφουν τα πάντα, αντιβενιζελικές εφημερίδες την «Καθημερινή», καφενεία, ζαχαροπλαστεία  το θέατρο της Κοτοπούλη, οι βιαιότητες διήρκεσαν 7 ολόκληρες ώρες· από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 7  το απόγευμα που ξεκίνησε στον μητροπολιτικό ναό Αθηνών ευχαριστήρια δοξολογία για τη σωτηρία του Βενιζέλου, καθώς οι νεότερες πληροφορίες ανέφεραν ότι ζει.

Μαθαίνοντας τις ταραχές, Ίωνας και Μαρίκα για περισσότερη ασφάλεια φεύγουν για το σπίτι της αδελφής του Ναταλίας στην Κηφισιά. Παρά τα παρακάλια των δυο γυναικών να μείνει, αυτός κάνει το μοιραίο λάθος. Αποφάσισε να κατέβει στην Αθήνα, για να γράψει ένα άρθρο στο οποίο θα καταδίκαζε ρητά την απόπειρα (πλέον είχε μάθει ότι ο Βενιζέλος είχε απλά τραυματιστεί). 

Γύρω στις 3 το μεσημέρι , οδηγώντας στην ανοιχτή Ford του, άλλο λάθος γιατί αμέσως τον αναγνώρισαν, λίγα αυτοκίνητα κυκλοφορούσαν τότε στην Αθήνα φθάνει στην περιοχή Θων, στην διασταύρωση Αλεξάνδρας και Κηφισίας και πέφτει στο «μπλόκο» των «Γυπαραίων» που τον συνέλαβαν.

Ποιοι ήταν οι περίφημοι Γυπαραίοι με επικεφαλής τον Λοχαγό Γύπαρη. Επρόκειτο για φιλο-βενιζελικό παραστρατιωτικό σώμα επιφορτισμένο με την ασφάλεια της πρωτεύουσας αλλά και του ίδιου του Βενιζέλου προσωπικά. 

Λέγεται ότι κάποτε ο Γύπαρης κοιμήθηκε στο διπλανό δωμάτιο από εκείνο του Βενιζέλου, έχοντας τις τσέπες του γεμάτες με χειροβομβίδες. Μπορεί 1.000 άτομα, ορισμένοι τους ανεβάζουν στις 4.000, αποκλειστικά νεαροί Κρητικοί, αγροτικής καταγωγής αμείβονταν με 150-180 δραχμές τον μήνα, με τυφλή πίστη και αφοσίωση στον Βενιζέλο.

Ορισμένοι από τους παραστρατιωτικούς αλλά και από το οργισμένο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί, κλότσησαν, έφτυσαν τον Δραγούμη, έσπασαν το μονόκλ του. Πήραν εντολή να τον παραδώσουν στον στρατιωτικό διοικητή της Αθήνας, η μεταφορά του θα γινόταν με τα πόδια, η απόσταση από την έπαυλη Θων ως το Φρουραρχείο ήταν μικρή,

Σαν σήμερα, 31 Ιουλίου, κατακαλόκαιρο, αφόρητη ζέστη, 40 βαθμούς, δεν κυκλοφορούσε άνθρωπος στο κέντρο της Αθήνας, ωρα 4μμ,  γωνία Βασ. Σοφίας (τοτε Κηφισίας) και Παπαδιαμαντοπούλου απέναντι από το Χιλτον, μια κυρία πουλάει γκαζόζες και 3-4 άνθρωποι περιμένουν το τραμ, ένας Ρώσος διπλωμάτης τυχαίνει να είναι ένας από αυτούς και μας δίνει πλήρη περιγραφή, το απόσπασμα ξαφνικά σταματά και ακούγονται πυροβολισμοί. 

Μια εκδοχή, «θέλει» έναν Λοχία να έρχεται τρέχοντας από την έπαυλη Θων και να λέει στο αφτί του επικεφαλής του αποσπάσματος  «Εδώ, εδώ», δείχνοντας το συμφωνημένο, σημείο.

Η νεκροψία που έγινε έδειξε ότι είχε δεχτεί 13 σφαίρες, 5 διαμπερείς λογχισμούς και  κάταγμα του δεξιού μηρού  από υποκόπανο όπλου. Τέτοιο μίσος. Ο Ίωνας Δραγούμης  ήταν μόλις 41 ετών. Ποιος έδωσε την εντολή εκτέλεσης του; Άγνωστο.

Την 1η Σεπτεμβρίου 1921, παραπέμφθηκε σε δίκη ως ηθικός αυτουργός ο Εμμανουήλ Μπενάκης, είχε προσωπικό μίσος για τον Δραγούμη, όχι μόνο ως πολιτικός του αντίπαλος αλλά και λόγω της ανάρμοστης σχέσης του με την κόρη του Πηνελόπη Δέλτα (ή με αυτόν ή με τα παιδιά σου) ; αθωώθηκε, οι δύο μάλιστα από τις αδελφές του Ίωνα κατέθεσαν ως μάρτυρες υπεράσπισης του!

Τα μέλη του αποσπάσματος καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, αλλά έμειναν στην φυλακή μόνο 4 χρόνια. Ο Γύπαρης, δεν συνελήφθη, 15 χρόνια αργότερα αθωώνοντας τον εαυτό του δήλωσε ότι έλαβε την διαταγή εκτέλεσης από τον Μπενάκη όμως ο Μπενάκης δεν ζούσε τότε για να του απαντήσει.

Η δολοφονία του προκάλεσε σοκ. Ο πατριωτικός ελληνοκεντρισμός του, σε συνδυασμό με τον ρομαντισμό και τον ηρωισμό του έχουν στοιχειοθετήσει μία «προσωπική μυθολογία» όπως έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης: ο Δραγούμης  υπήρξε «αριστοκράτης, από αυτούς που κατακτούν με το σπαθί τους τις ιδιότητες που συνεπάγεται» οραματιστής μιας άλλου είδους μεγάλης Ελλάδας. Τον υπερασπίζεται  και ο κομμουνιστής ιστορικός Γιάννης Κορδάτος για την εντιμότητα και την καθαρότητα της ψυχής του.

Τον υπερασπίζεται μέχρι και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Σε άρθρο του στο Βήμα της 23ης Αυγούστου 1966 μετά τα Ιουλιανά γράφει για την ανάγκη Εθνικής Αναγέννησης χρησιμοποιώντας τα λόγια του Ίωνα: « δεν με ταράζουν Βυζαντινά όνειρα τόσο, είτε έχουμε είτε δεν έχουμε την Πόλη, όσο η γνώση πως είμαστε ψόφιοι, κακομοιριασμένοι, κοιμισμένοι και μέτριοι. 

«Να πάρουμε την Πόλη» δεν σημαίνει «Να ξαναφτιάσουμε τη Βυζαντινή αυτοκρατορία», αλλά «Να είμαστε δυνατοί». Πρέπει να κινητοποιηθούν οι Έλληνες που δεν φέρουν την ελληνικότητά τους σαν βάρος ή ατυχία, που θα θέσουν στόχους μεγάλους και τολμηρούς.

Ξαναδιαβάζοντας τον Ίωνα: περιοδικό «Patria» Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2009 - τεύχος 20 σελίδες 16 - 17 (.pdf)

Παλαιότερος σύνδεσμος: Τετράδια Εθνικού Σοσιαλισμού, Απρίλιος 1981, τεύχος πρώτο περιοδική έκδοση: «Η επίδραση της Νιτσεϊκής σκέψης πάνω στον Ίωνα Δραγούμη» του Γιώργου Τριανταφύλλου (.pdf)

Παλαιότερος σύνδεσμος: Τα άγνωστα θραύσματα της ιστορίας: Όταν η «ιέρεια» του «Εσωτερικού Εθνικοσοσιαλισμού» Savitri Devi αφιέρωνε την διδακτορική της διατριβή στον πρωτοφασιστή διανοητή Ίωνα Δραγούμη

Ίων Δραγούμης (2 Σεπτεμβρίου 1878 - 31 Ιουλίου 1920)

 «Μια περίοδο της ζωής μου εθνικιστική (από τα 1902 ως τα 1914 απάνω κάτω). Έπειτα έβαλα μια pétition de principe στο νασιοναλισμό μολονότι ενεργούσα σύμφωνά του. Τώρα μπαίνω σε μια σοσιαλιστική και ανθρωπιστική περίοδο. Αρχίζω να λαβαίνω συνείδηση του αναρχισμού μου (1917-1919) και προχωρώ. Και σ' αυτό πρέπει να βάλω une pétition de principe. Στην πρώτη περίοδο επίδραση του Nietsche και Barrès. Στη δεύτερη Τολστόι, Rousseau, Κροπότκιν, Gide. Στην πρώτη περίοδο Μακεδονική ενέργεια. Στη δεύτερη Ρωσική επανάσταση και κοινωνική επανάσταση παντού. Στη Μακεδονική ενέργεια έλαβα μέρος, στην κοινωνική επανάσταση όχι ακόμα. Ο Barrès στον νασιοναλισμό που έπλασε δεν έκαμε άλλο παρά να δώσει συνείδηση σ' ένα αίσθημα βαθιά ριζωμένο στην ανθρώπινη ψυχή, στον πατριωτισμό. Ο Κροπότκιν και Μπακούνιν δεν κάνουν άλλο παρά να δίνουν συνείδηση (τη συνείδηση που αυτοί οι ίδιοι έλαβαν) ενός άλλου βαθιού αισθήματος, της αλληλοβοήθειας μεταξύ στους ανθρώπους. Ούτε ο πρώτος ούτε ο δεύτερος εδημιούργησαν τίποτε, μόνο έλαβαν και έδωσαν συνείδηση. Ο πατριωτισμός και η αλληλοβοήθεια υπάρχουν πάντα, με στενότερα ή πλατύτερα όρια (χωριό, πολιτεία, κράτος, έθνος, κοινότητα, αδελφάτα, συνεταιρισμοί, συνασπισμοί) και σύμφωνά τους ενεργούσαν και ενεργούν οι άνθρωποι. Οι νασιοναλιστές και οι αναρχικοί και σοσιαλιστές μόνο τα εφώτισαν, έκαμαν φωτεινή και μονομερή προβολή ενός αισθήματος όπως και οι ατομικιστές φώτισαν το άλλο αίσθημα τον εγωισμό (με αρχή την αυτοσυντηρησία)» 

για να το κατεβάσετε σε μορφή αρχείου .pdf εδώ 

Ο Μωρίς Μπαρρές και η εθνικιστική ηγεμονία των Ιδεών (του Ιάσωνος Δράγου)

 

Βιβλιοπαρουσίαση της Πανεπιστημιακής μελέτης του Παρασκευά Ματάλα «Κοσμοπολίτες Εθνικιστές: Ο Μωρίς Μπαρρές και οι ανά τον κόσμο ‘’μαθητές’’ του», Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Δεκέμβριος 2021  

Είναι από κάθε άποψη μια ευχάριστη έκπληξη, να γινόμαστε μάρτυρες ενός υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου εκδοτικών προσπαθειών στην Ελληνική γλώσσα γύρω από κορυφαίας ιστορικής σημασίας προσωπικότητες και ζητήματα του Ευρωπαϊκού αλλά και Παγκόσμιου Εθνικιστικού Ιδεώδους. Το πρόσφατο έργο του Παρασκευά Ματάλα «Κοσμοπολίτες Εθνικιστές: Ο Μωρίς Μπαρρές και οι ανά τον κόσμο ''μαθητές'' του», Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Δεκέμβριος 2021, αποτελεί φωτεινή εξαίρεση στο νεομαρξιστικό και νεοφιλελεύθερο εκδοτικό και ακαδημαϊκό κατεστημένο της χώρας μας όχι μόνο γιατί καταπιάνεται με την μορφή και την παγκόσμια επίδραση των ιδεών του Μωρίς Μπαρρές.

Αλλά κυρίως επειδή εστιάζει στον τρόπο που διαμορφώθηκε μια «κοινωνία σκέψης» σε μια σειρά από χώρες σε όλες τις ηπείρους από οπαδούς τους Μπαρρεσικού πνευματικού έργου, που έκαναν πράξη μια ορισμένη ηγεμονία ιδεών του Εθνικισμού ουσιαστική για την προετοιμασία και εμφάνιση των πολιτικών κινημάτων της Φασιστικής ιδεολογίας στην περίοδο του μεσοπολέμου. Η εργασία του νέου έλληνα ερευνητή από αυτή την σκοπιά έχει και μια διεθνή ακαδημαϊκή πρωτοτυπία αφού κατά την γνώμη μου φέρνει στο φως μια άγνωστη διάσταση για τον Έλληνα αναγνώστη σχετικά με την διαμόρφωση της Εθνικιστικής Ιδέας που αγγίζει το ρόλο των ελίτ και των διανοουμένων, αποδεικνύοντας πως ο Ευρωπαϊκός εθνικισμός είχε κάνει γεγονός όλα όσα ο «γκουρού»της Μαρξιστικής διανόησης Αντόνιο Γκράμσι πρότεινε περί ηγεμονίας τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες πριν.

Η εργασία του Παρασκευά Ματάλα δίνει ιδιαίτερο βάρος στην σχέση του Ίωνος Δραγούμη με αυτό το διευρυμένο υπερεθνικό δίκτυο των εθνικιστών διανοουμένων με τον ίδιο τον Μπαρρές αλλά υπογραμμίζεται επίσης και η επίδραση του Μπαρρές στο έργο τουΝίκου Καζαντζάκη. Από την διάρθρωση των περιεχομένων του εξαιρετικού αυτού πνευματικού εγχειρήματος, τις πηγές έως και το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται, γίνεται αντιληπτό το εύρος του φαινομένου αυτού του παγκόσμιου πνευματικού δικτύου των εθνικιστών. Ξεπροβάλλουν κορυφαίες μορφές όπως ο Γκαμπριέλε Ντ´ Αννούντσιο, ο Κοραντίνι, ο Μωράς και άλλες σημαντικές προσωπικότητες της Λατινικής Αμερικής, της Ιβηρικής αλλά και της Μέσης Ανατολής.

Η απόπειρα αυτή παρά τις λογικές αδυναμίες για ένα φαινόμενο που ερευνητικά είναι «καταραμένο»και αποκλεισμένο από την ελληνική επιστημονική κοινότητα βάζει σοβαρές βάσεις εμβάθυνσης και συστηματικότερης ενασχόλησης πάνω στα ζητήματα της πρωτοφανούς Εθνικιστικής ηγεμονίας των Ιδεών που εξαπλώθηκε από τα τέλη του 19^ου αιώνα σε όλο τον κόσμο. Είναι περιττό να αναφερθεί πως οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για αυτή την γιγαντιαία πνευματική εξέλιξη αξίζει να διαβάσει το έργο του έλληνα επιστήμονα. Το πιο ουσιαστικό όμως παραμένει να δοθεί χώρος στον προβληματισμό γύρω από το πως σήμερα μπορεί να διαρθρωθεί μια νέα Ευρωπαϊκή εθνικοεπαναστατική ηγεμονία στο πεδίο των Ιδεών, αξιοποιώντας όλα τα πνευματικά εργαλεία αλλά και τα μέσα της εποχής μας για μια καλλιέργεια πεποιθήσεων, αρχών και αξιών που να θωρακίζουν τις αυριανές ελίτ ενάντια και ανάμεσα στα ερείπια του σύγχρονου κόσμου.

Η σημασία της μόνιμης ύπαρξης μιας «κοινωνίας σκέψης» (ακριβέστερη και βαθύτερη περιγραφή από το αμερικανικό think tank όπως ανέφερε εύστοχα και ο Β.Α. σε πρόσφατη εκπομπή της «Ελεύθερης Τηλεόρασης» με καλεσμένο και τον Κωνσταντίνο Μποβιάτσο) που παρατεταμένα να γεννά και να διαδίδει ιδέες, φιλοσοφικά – λογοτεχνικά – ιστορικά – επιστημονικά, είναι σήμερα πιο αναγκαία από ποτέ. Το πως υφάνθηκε αυτή η αόρατη κοινωνία μιας πρωτοπόρας πνευματικής αριστοκρατίας εξαιτίας του έργου του Μωρίς Μπαρρές είναι ένα διαχρονικό ερώτημα για την ουσία της ιδεολογικής αναμέτρησης και αυτό αναμφισβήτητα μας αφήνει σαν αποτύπωμα το έργο που παρουσιάζουμε εδώ.

Τα άγνωστα θραύσματα της ιστορίας: Όταν η «ιέρεια» του «Εσωτερικού Εθνικοσοσιαλισμού» Savitri Devi αφιέρωνε την διδακτορική της διατριβή στον πρωτοφασιστή διανοητή Ίωνα Δραγούμη

"Με ρώτησε κάποιος τι είναι αυτό που με προσέλκυσε στον Εθνικοσοσιαλισμό. Χωρίς κανένα δισταγμό του απάντησα: η ομορφιά του"

"Οι Εβραίοι επέβαλαν μια ψεύτικη ιστορία όπου αυτοί είναι οι περιούσιοι, κι εμείς οι αμαρτωλοί. Ο Χίτλερ ήρθε να καταρρίψει αυτό το ψέμα"

Savitri Devi

γράφει ο Σταύρος Λιμποβίσης

Όσο και αν κάποιοι αρνούνται την ιστορική πραγματικότητα ο Εθνικοσοσιαλισμός υπήρξε στην ρίζα του επαναστατικός, αντικαπιταλιστικός, αντικομφορμιστικός, φιλεργατικός και αντιπλουτοκρατικός. 

Οι πρωταρχικές θέσεις και απόψεις του αρχικού κινήματος που έφτιαξε ένας προλετάριος και μετονομάστηκε στην συνέχεια, ήταν ένα αγκάθι στα πλευρά της ηγεσίας τόσο και της γερμανικής αριστεράς όσο και της γερμανικής δεξιάς. 

Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των  συναγωνιστών απορρίπτει τον πολιτικό διαχωρισμό που επιβλήθηκε στα σπλάχνα της Γαλλικής επανάστασης με τους «Ορεινούς» αν ήμασταν αναγκασμένοι να ορίσουμε σε ποια πλευρά θα σταθούμε θα επιλέγαμε με ευκολία το αριστερό σκέλος αν «αριστερά» σημαίνει την ανατροπή και την εξέγερση και αν φυσικά «δεξιά» σημαίνει μουχλιασμένη συντήρηση και προστασία των καταπιεστών του λαού μας. 

Αν υπήρχε μια μηχανή του χρόνου να μας γυρίσει στα πρώτα χρόνια του εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος και ρωτούσαμε έναν άνεργο βετεράνο απλό μέλος των προλεταριακών «Ταγμάτων Εφόδου» με καταγωγή από το Αμβούργο για την κοινωνία, την θρησκεία, την οργάνωση της οικονομίας, την μοναρχία, τις σχέσεις των τάξεων και την επανάσταση το μόνο σίγουρο είναι ότι στην απάντηση οι δεξιοί θα ένιωθαν ίλιγγο και τρόμο από την αποφασιστικότητα και το «πολιτικό μίσος» καθώς και την λατρεία της εξέγερσης και οι αριστεροί απορία και έκπληξη μπροστά στην «εκτροπή της αριστεράς» όπως ονόμασε τον Εθνικοσοσιαλισμό ένας αντίπαλος μας ο Βλάσης Ρασσιάς και ο οποίος είχε χαρακτηρίσει εύστοχα τον «Στρασσερισμό» ως την «προμαρξιστική αριστερά». 

Για όποιους ενδιαφέρονται ένας διανοητής που έβλεπε σε παλαιότερες εποχές τον Εθνικοσοσιαλισμό μέσα από το «αριστερό» πρίσμα ήταν ο Δανός Povl Heinrich Riis - Knudsen του οποίου το γνωστό βιβλίο μπορείτε να βρείτε με μια απλή αναζήτηση, ενώ η πρόσφατη παρουσία του ως καλεσμένου στην διαδικτυακή εκπομπή του Στέφανου Γκέκα προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση και αντιδράσεις στους κύκλους των Εθνικοσοσιαλιστών. 

Ο Εθνικοσοσιαλισμός όσο και αν κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο είναι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν και σίγουρα δεν είναι μόνο η λατρεία του Ανωτάτου Ηγέτη όπως επέβαλλε ο Χιτλερισμός. 

Δεν είναι απλά ένας οργανωτικός μιλιταρισμός ή ένας ανηλεής επεκτατισμός με γεωπολιτικές βλέψεις. Δεν είναι ένας ακόμη ιμπεριαλισμός ή ένας «ρατσισμός» όπως διατείνονται οι σκοτεινοί κύκλοι των φιλοσιωνιστών ακροδεξιών εκδοτών και κομματαρχών. 

Ο Εθνικοσοσιαλισμός για όσους έχουν μάτια να δουν είναι ένας βιοθεωρητικός φιλοσοφικός ιδεολογικός και πολιτικός «ιριδισμός» ένας «Μαύρος Ήλιος» με «διεθνιστικό» πυρήνα που έστειλε πολιτιστικές αποστολές στις Άνδεις για την οργάνωση και την βοήθεια των ιθαγενών, απέρριψε τις πολιτικές τακτικές των αστών WASP της Βορείου Αμερικής, προσέγγισε τα ασιατικά πολεμικά έθνη με πρώτο το Αυτοκρατορικό έθνος των Ιαπώνων που πρωτοστάτησε στην προσπάθεια για την απελευθέρωση της Ασίας από τους καπιταλιστές, ανίχνευσε τα μυστηριώδη ορεινά μονοπάτια στο λίκνο του Θιβέτ και του Βουδισμού για την ανώτερη γνώση

- και έλαβε ενίσχυση από τους Θιβετιανούς μοναχούς στο λυκόφως των μαχών, μπορεί όμως κανείς να φανταστεί την έκπληξη των μαχητών του σοβιετικού στρατού όταν μπήκαν στο Ανατολικό Βερολίνο το 1945 και ανακάλυψαν τα πτώματα περίπου 1.000 Θιβετιανών που ήταν ντυμένοι με γερμανικές στολές, αλλά δεν έφεραν διακριτικά βαθμού; -

Δημιούργησε οργανισμό για την έρευνα σχετικά με την ιστορία και την άγνωστη κληρονομιά των ευρωπαϊκών λαών τα αρχεία του οποίου καταστράφηκαν στο σύνολο τους, επηρέασε ακόμη και Μαύρους εθνικιστές ηγέτες που δεν αποδέχτηκαν τις επιταγές των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ και των Σιωνιστών, ενώ τέλος προσπάθησε να προσεγγίσει την μαγική Ινδία των χιλιάδων Θεών. 

Με την γη του Κάλκι του Εκδικητή έχει να κάνει το άρθρο αυτό

Σάβιτρι Ντέβι (Savitri Devi) ή Maximiani Portas η ελληνοαγγλικής καταγωγής ιέρεια του Εσωτερικού Εθνικοσοσιαλισμού που έντυσε τον «Χιτλερισμό» με έναν θρησκευτικό μανδύα, γεγονός όμως που δεν ήταν απαγορευτικό για να προβληθεί ο βίος της ακόμη και σε έντυπα της «Τρίτης Θέσης». 

Μια γοητευτική προσωπικότητα που αν και δεν είχε στενή σχέση με την «Στρασσερική» τάση επηρέασε βαθύτατα το σύνολο του «χώρου». 

Γνώρισα τα έργα της σε νεαρή ηλικία και εντυπωσιάστηκα από τον φανατισμό και την αποφασιστικότητα της να απαντήσει στις προκλήσεις των καιρών. Γεννήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1905 στη Λιόν της Γαλλίας και πέθανε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 22ας Οκτωβρίου 1982 στο Sible Hedingham της κομητείας του Essex στην Αγγλία. 

Εξαιρετικά μορφωμένη, με πολλές σπουδές, άριστη γνώση πολλών ξένων γλωσσών και πολυγραφότατη. Μιλούσε τουλάχιστον επτά γλώσσες, μεταξύ των οποίων αγγλικά, γαλλικά, Νέα Ελληνικά, Ιταλικά, Γερμανικά, Ισλανδικά, Χίντι και Μπενγκάλι, ενώ είχε γνώση άλλων είκοσι, όπως Αρχαία Ελληνικά, Ουρντού, και άλλες Ινδικές γλώσσες. 

Υπερασπίστρια του φυλετισμού και της «βαθιάς οικολογίας» ή του «οικοφασισμού», των δικαιωμάτων των ζώων με ιδιαίτερη έμφαση ενάντια στην πρακτική του kosher, μαθήτρια του Νίτσε, πολιτική ακτιβίστρια, φιλόσοφος και συγγραφέας, χορτοφάγος και κατά των ταυρομαχιών, λάτρης της αρχαίας Ελλάδος και της Βεδικής Ινδίας, εχθρός του χριστιανισμού του ιουδαϊσμού της δημοκρατίας και του μαρξισμού. 

Έγραψε με κιμωλία στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών συνθήματα εναντίον της Αντάντ (Κάτω οι Σύμμαχοι, Ζήτω η Γερμανία) ως διαμαρτυρία για την παράνομη εισβολή των Συμμαχικών (Αγγλικών και Γαλλικών) στρατευμάτων στην ουδέτερη Ελλάδα τα οποία απέκρουσαν οι πρωτοφασίστες «Επίστρατοι». 

Στην αρχή της ιδεολογικής της αναζήτησης περιέγραφε τον εαυτό της ως «Εθνικίστρια κάθε κράτους» ...

Ήρωας της ήταν ο Αλέξανδρος που κυρίευσε την Βακτριανή και ο Αυτοκράτορας και μάρτυρας Ιουλιανός στον οποίο και αφιέρωσε και ένα από τα βιβλία της, είχε προσωπικές σχέσεις με κορυφαία πρόσωπα του Ελληνικού Εθνικισμού όπως τον Περικλή Γιαννόπουλο, Άγγελο Σικελιανό και την Εύα Πάλμερ - Σικελιανού. 

Στις 28 Μαΐου του 1928 πήρε την Ελληνική υπηκοότητα και τον Ιούνιο του 1928 συμμετείχε σε διαγωνισμό στην Αθήνα για μια θέση καθηγητή της Γαλλικής γλώσσας σε Γυμνάσιο των Αθηνών. 

Υπήρξε καθηγήτρια Γαλλικών του Κορνήλιου Καστοριάδη. Το 1997, λίγο πριν το τέλος της ζωής του, ο Μαρξιστής φιλόσοφος αναφέρθηκε με λόγια ευγνωμοσύνης σ' αυτήν σε γαλλική ραδιοφωνική του συνέντευξη!

Έγινε αυτόπτης μάρτυρας της συγκρούσης μεταξύ Παλαιστινίων και Εβραίων εποίκων και συντάχθηκε με το μέρος των Παλαιστινίων ενώ ομολόγησε ότι εκεί στην σκιά του Αντιόχου του Δ’ του Επιφανούς συνειδητοποίησε τον Εθνικοσοσιαλισμό της και την ανάγκη να μην υπάρξει στο μέλλον ένα ξεχωριστό εβραϊκό κράτος. 

Υπήρξε βασικό μέλος της κίνησης του ιστορικού αναθεωρητισμού και του δικτύου στήριξης των γυναικών της Γερμανίας που είχαν χάσει τους άντρες τους στα πολεμικά μέτωπα.

Το 1932 ταξίδεψε στην Ινδία, «την ανατολικότερη και νοτιότερη πατρίδα της Άριας Φυλής» όπως τη θεωρούσε η ίδια, αναζητώντας τον πολιτισμό της, θεωρώντας ότι οι Ινδοευρωπαίοι παγανιστικοί θεοί της και οι δοξασίες της διατηρούνταν αμόλυντες από τον μονοθεϊσμό. Εγκαταστάθηκε στην Καλκούτα, και ξεκίνησε να προσφέρει τις υπηρεσίες της στην εθνικιστική οργάνωση Ινδουιστική Αποστολή, μέσω της οποίας ήρθε σε επαφή με το εθνικιστικό Ινδουιστικό Κόμμα «Μαχασάμπα», το οποίο είχε υιοθετήσει φιλογερμανικές απόψεις. 

Δεν θα μπορούσε να μην συνδράμει στον μοναχικό αγώνα του θρυλικού σεβαστού ηγέτη (Νετατζί) της Ινδικής Εθνικής Αντίστασης Subhas Chandra Bose που ήταν ο εκπρόσωπος του πολεμικού Ινδουισμού και των συνεργατών των Ιαπώνων. 

Συνδέθηκε σε έναν εικονικό γάμο με τον φίλο της Άσιτ Κρίσνα Μουχέρτζι, Ινδό Βραχμάνο εκδότη του «Νέου Ερμή» γνωστό ακτιβιστή και πληροφοριοδότη του Άξονα ώστε να μην απελαθεί και να της παρέχει προστασία και ευκολία κινήσεων στις κινήσεις της υπέρ του Άξονα. 

DOWNLOADS: Σάβιτρι Ντέβι – Η Κόρη Του Ήλιου…! #88 (PDF)

Σάβιτρι Ντέβι - Παύλος της Ταρσού, ή Χριστιανισμός και Ιουδαϊσμός

DOWNLOADS: Σάβιτρι Ντέβι – Ινδία Και Εθνικοσοσιαλισμός…! #130 (PDF)

Μετά τον πόλεμο διένειμε μαζί με ένα πρώην μέλος των επίλεκτων στρατιωτικών σχηματισμών Waffen - SS χιλιάδες Εθνικοσοσιαλιστικά φυλλάδια στις κατεχόμενες από τους Δυτικούς ζώνες, με συνέπεια να περάσει από δίκη και να φυλακιστεί, μαζί με άλλους αξιωματικούς και γυναίκες του καθεστώτος τους οποίους και στήριξε μετά την αποφυλάκιση της. 

Μέσα στην φυλακή δημιουργεί μια ιδιαίτερη σχέση με μια άλλη φυλακισμένη την Marie Françoise Suzanne Dior ανιψιά του γνωστού σχεδιαστή ...

Είχε επαφές και προσωπική φιλία με τον πιλότο των βομβαρδιστικών Stukas τον Σμήναρχο Hans-Ulrich Rudel ο οποίος ήταν οπαδός του Χίτλερ, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να στηρίξει τόσο τον ηγέτη της Αργεντινής Juan Peron και την Evita όσο και τα «Στρασσερικά» πολιτικά σχήματα στην μεταπολεμική Γερμανία. 

Επέδρασε μέσα από τα έργα της στον κορυφαίο συγγραφέα «Nazi - Maoist» Claudio Mutti οπαδό του Χομεϊνί και εκπρόσωπο της «Τρίτης Θέσης» καθώς και τον πρωτοπόρο του ένοπλου αντάρτικου Francο Freda που κατηχεί έως σήμερα τους Νεοφασίστες μέσα από τις εκδόσεις του. 

Έζησε για λίγο καιρό στην Ισπανία και φιλοξενήθηκε από τον Εθνικοσοσιαλιστή Otto Skorzeny, ο οποίος υπήρξε σύμβουλος του «Τριτοθεσίτη» Juan Peron. 

Επισκέφτηκε Κάιρο, Βαγδάτη, Δαμασκό και Τεχεράνη για να συναντηθεί με τους εξόριστους Εθνικοσοσιαλιστές. Είχε επαφές με τους George Lincoln Rockwell, Ernst Zündel, William Pierce, Miguel Serrano, Colin Jordan, Matt Koehl, Johann von Leers, David Myatt, Leon Degrelle, ενώ σε αυτή έχει αφιερώσει το βιβλίο του ο James Mason το γνωστό «Siege». 

Τα βιβλία της γνωρίζουν όλο και ευρύτερη διάδοση στους κύκλους των παγανιστών, των skinheads και των οπαδών της μουσικής χέβι μέταλ στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη ενώ κυκλοφορούν εδώ και χρόνια και από ελληνικούς εκδοτικούς οίκους.

Σύμφωνα με την δική της πεποίθηση χαρακτηριστικά παραδείγματα ιστορικών φυσιογνωμιών που χαράσσουν το ιστορικό γίγνεσθαι φέρνει τον λευκής καταγωγής βασιλιά Ακενατών της Αιγύπτου, που απαρνήθηκε τους Αιγυπτιακούς θεούς και ανέπτυξε μια ηλιακή λατρεία μη βίας. Αυτός ήταν, κατά την άποψη της «ήλιος». 

Ακολουθεί ο Μογγόλος κατακτητής Τζένγκις Χαν, αποστασιοποιημένος από τις αιώνιες δυνάμεις και τους νόμους του σύμπαντος. Αυτός ως δύναμη καταστροφής ήταν «αστραπή». 

Και τέλος, ο Χίτλερ, ήταν μαζί «αστραπή και ήλιος». 

Ο Χίτλερ είναι, κατά το ινδουιστικό πρότυπο της Devi, ο Αβατάρ, ο διάμεσος μεταξύ του θεϊκού και του ανθρώπινου, αυτός που, όπως υπόσχεται o Κρίσνα στη Μπαγκαβαντγκίτα: 

«Όταν η δικαιοσύνη συντρίβεται, όταν το κακό θριαμβεύει, τότε επανέρχομαι. Για την προστασία του καλού, για την καταστροφή όσων απεργάζονται το κακό, για την εγκαθίδρυση της βασιλείας της Δικαιοσύνης, γεννιέμαι ξανά και ξανά, σε κάθε εποχή». 

Για τις παραδοσιοκρατικές διδασκαλίες ο άνθρωπος που σφράγισε την μοίρα της Ευρώπης και ο μεγαλύτερος εχθρός του τελικά ήταν ο ίδιος ο εαυτός του ήταν ο Κάλκι ο εσχατολογικός Βισνού, δηλαδή ο Μεσσίας πάνω στο λευκό άλογο, σύμφωνα με τους Βραχμάνους. 

Κατά τους Βουδιστές είναι ο Μαϊτρέγια Βούδας, επίσης ο Σαοσιάντ, ο Σωτήρας των Πάρσων, και ο Χριστός των Χριστιανών της Δευτέρας Παρουσίας, ο Imam Mehdi των Ισλαμιστών για αυτό και τον ονόμασαν με τον τιμητικό τίτλο του Χατζή (Προσκυνητή) και τον συμπεριέλαβαν στις προσευχές τους. 

Ο Δημήτριος Κιτσίκης που είναι μελετητής του Φασισμού, κορυφαίος όμως και στην τέχνη της πρόκλησης και σε αντίθεση με εμάς υπέρ της συνεργασίας με τους Τούρκους θεωρεί ότι στο πρόσωπο της διανοήτριας του Εθνικοσοσιαλισμού «...συναντήθηκαν το ελληνικό Ομηρικό ιδεώδες, η αγάπη για τα ζώα, οι οικολογικές ευαισθησίες, η Ινδική εθνική αυτοσυνειδησία και η αντιδυτική ιδεολογία...». 

Ο ιεραποστολικός ζήλος της μετά το 1945, την ανέδειξε σε μορφή - σύμβολο της μεταπολεμικής πορείας του Εθνικοσοσιαλισμού, τον οποίο προσπάθησε να φέρει σε επαφή με την Παραδοσιοκρατία του Ρενέ Γκενόν και του δάσκαλου του Mussolini του φιλοσόφου Ιουλίου Έβολα.

Αυτή η αινιγματική ή μπορεί και υπερβολική για κάποιους στις απόψεις της προσωπικότητα που όμως επηρέασε τους μυστικιστές του Εθνικοσοσιαλισμού αλλά και του Φασισμού μέσα από την μανιχαϊστική κοσμολογία της, κάποιοι επαγγελματίες κερδοσκόποι και απατεώνες την ονόμασαν «αλλοπρόσσαλη» επειδή ήταν αμετανόητη και πίστεψε στο δικό της όραμα για μια Νέα Ευρώπη. 

Είχε το θάρρος όμως να υπερασπιστεί της δική της ιστορική εκδοχή ότι ο Αυστριακός ζωγράφος και δεκανέας και αυτός που δυστυχώς επικράτησε στην εσωκομματική διαμάχη, ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν ο «Τελευταίος Άβαταρ» και η μετενσάρκωση του Ινδού Θεού Βισνού. 

Σε αντίθεση φυσικά με κάποιους ελάχιστους σε πολιτική αξία που νοιάζονται μόνο για τις κυβιστήσεις και την μίζερη αυτοπροβολή τους ή την οικονομική τους ενίσχυση ακόμη μέσα και από έργα ή πρόσωπα εθνικοσοσιαλιστικά τα οποία όμως την ίδια στιγμή έχουν το θράσος να καθυβρίζουν και να διαστρεβλώνουν δημόσια!

Τέλος καλό είναι να προβληθεί προς όλους αυτούς που θέλουν να γνωρίζουν την αλήθεια και να απορρίπτουν τις ιστορικές παρωπίδες των κύκλων της παραπληροφόρησης ότι διαβάζοντας την βιογραφία που έγραψε  ο Nicholas Goodrick - Clarke για την Σάβιτρι Ντέβι με τίτλο:

«Hitler's Priestess, Savitri Devi The Hindu Aryan Myth and Neonazism» 

υπάρχει στην σελίδα 22 η αναφορά ότι η «Ιέρεια του Μυστικιστικού Εθνικοσοσιαλισμού» είχε αφιερώσει την διδακτορική της διατριβή το 1929 ...

... στον πρωτοφασιστή διανοητή και εχθρό του Βενιζελισμού τον μάρτυρα της Εθνικοεπαναστατικής Ιδέας, αυτόν που εξυμνούσαν κορυφαίοι αντιδημοκράτες συγγραφείς και μεταπολεμικά γνωστά Ελληνικά Εθνικοσοσιαλιστικά περιοδικά, τον Ίωνα Δραγούμη.

«Έτσι πέρασε το τελευταίο μισό του 1929 ολοκληρώνοντας τη διατριβή της, η οποία προλογίστηκε κατάλληλα με ένα μνημόσυνο στον Ίων Δραγούμη, έναν διανοούμενο και Έλληνα Πατριώτη που δολοφονήθηκε στην Αθήνα το 1920»

Εις μνήμην του Μαύρου Πρίγκιπα της Εθνικοεπαναστατικής Σκέψης: το εισαγωγικό σημείωμα στο βιβλίο του Πέτρου Ωρολογά «Ίων Δραγούμης - ο μοναδικός και το έθνος του» (εκδόσεις «Έξοδος»)

Σε μια σχετικά πρόσφατη μελέτη που εστιάζει στην πολιτική σκέψη και την ζωή του Ίωνα Δραγούμη (1878-1920), από τις πρώτες κιόλας σελίδες του εισαγωγικού κειμένου χρησιμοποιείται ο όρος «λοξίας». Πρόκειται για έναν όρο που ο συγγραφέας της εισαγωγής εξηγεί ότι περιγράφει πολιτικούς διανοητές, τους οποίους χαρακτηρίζει μια πολύ ιδιαίτερη μοναχικότητα. Ο Δραγούμης αντιμετωπίζεται ως ένας από αυτούς. Ως κάποιος, δηλαδή, που προτείνει ένα εντελώς ιδιότυπο σύνολο ιδεών, επεξεργασμένο κι οργανωμένο σε μια ιδιαίτερη κοσμοθεώρηση για τις ανθρώπινες υποθέσεις, το οποίο παρέχει μια νέα θέαση για τη σχέση της κοινωνίας με το Πολιτικό. Μάλιστα, την περιγραφή του «λοξία» συνοδεύει η πεποίθηση πως η αντίδραση που μπορεί να προκαλέσει στους όποιους αντιπάλους αυτή η νέα πρόταση, μπορεί να φθάσει έως και τη φυσική εξόντωση  του «λοξία» διανοητή. Υπερβολική ή μη, αυτή είναι η συνηθισμένη αντιμετώπιση του Δραγούμη από τους περισσότερους μελετητές του.

Ο Δραγούμης έχει αποτιμηθεί με θετικό και αλλά και με αρνητικό πρόσημο από, σύγχρονους με εκείνον και μεταγενέστερους, μαρξιστές θεωρητικούς και πολιτικούς. Ο Γιάννης Κορδάτος (1891-1961) υπήρξε φίλος του Δραγούμη και ένας εκ των μαρξιστών που εκτίμησε την προσωπικότητα και το έργο του. Μάλιστα, ο Κορδάτος υποστήριξε ότι ο Δραγούμης είχε πλησιάσει πολύ κοντά στον σοσιαλισμό. Επίσης, ο ρεφορμιστής σοσιαλιστής Νίκος Γιαννιός (1885-1958) μπορεί να μην θεώρησε τον Δραγούμη ως κάποιον με τον οποίο είχε ιδεολογική συγγένεια, τον αντιμετώπισε όμως εξίσου θετικά με τον Κορδάτο. Σύμφωνα με τον Γιαννιό ο Δραγούμης ήταν ένας «φωτισμένος εθνικιστής», που με την δράση του ευνοούσε την ιστορική εξέλιξη των πραγμάτων στην οποία οι ρεφορμιστές σοσιαλιστές θεωρούσαν ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί το σοσιαλιστικό όραμα . Από το στρατόπεδο των μαρξιστών ως ιδεολογικό αντίπαλο και πρόδρομο του φασισμού έβλεπε τον Δραγούμη ο Κώστας Βάρναλης (1884-1974).

Ανάλογη αντιμετώπιση είχε ο Δραγούμης και από εκπροσώπους του χώρου των φιλελεύθερων πολιτικών και διανοητών. Μολονότι κατά την διάρκεια της ζωής του ήταν ένας εκ των κύριων αντιπάλων του φιλελευθερισμού, που εκπροσωπούσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936), ορισμένοι φιλελεύθεροι λογοτέχνες της γενιάς του ’30 εστίασαν στο «ανεξάρτητο εσωτερικό εγώ» του ως λογοτέχνη  και εκτίμησαν το έργο του. Ο Γιώργος Θεοτοκάς (1906-1966) και ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) ήταν δυο εξ αυτών . Ωστόσο υπήρξαν και φιλελεύθεροι μελετητές του έργου του, όπως ο υπουργός Γεώργιος Δ. Δασκαλάκης (1912-1994), που αντιμετώπισαν τον Δραγούμη ως εκφραστή αυταρχικών ιδεολογικών σχημάτων .

Συνήθως εκείνοι που έβλεπαν συνολικά και χωρίς διακρίσεις τον Ίωνα Δραγούμη με καλό μάτι ήταν οι συντηρητικοί και οι εθνικιστές. Αλλά στην μεταμοντέρνα μας εποχή όλες οι βεβαιότητες τείνουν να διασαλευτούν. Ακόμη κι έτσι, πάντως, η μερίδα του πολιτικού κόσμου και της διανόησης που συνεχίζει σήμερα να αποτιμά σχεδόν εξολοκλήρου θετικά την προσωπικότητα του Δραγούμη παραμένει εκείνη του εθνικιστικού χώρου.

Αυτό πάντως δεν είναι αρκετό ώστε να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι όποιος ερευνητής θελήσει να καταπιαστεί με την περίπτωση του Δραγούμη να βρεθεί εμπρός στις διαφορετικές προσεγγίσεις διανοητών που προέρχονται από διαφορετικούς ιδεολογικούς χώρους. Πράγμα που σημαίνει ότι η εξαγωγή συμπερασμάτων καθίσταται δύσκολη, ιδίως αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η γενικευμένη εκτίμηση ότι έχουμε να κάνουμε με έναν «λοξία» διανοητή. 

Σε παλαιές και νεότερες έρευνες έχει επιχειρηθεί μια εικασία σχετικά με το πώς θα συνέχιζε ο Δραγούμης τις ιδεολογικές του αναζητήσεις, αν ζούσε μετά το 1920 και προλάβαινε την εποχή του φασισμού. Πρόκειται για μια εικασία που έχει οδηγήσει τους ερευνητές που την τόλμησαν σε έναν νέο κύκλο διαφορετικών εκτιμήσεων και αντικρουόμενων συμπερασμάτων. Προσωπικά δεν θα μπω σε μια τέτοια συζήτηση. Γιατί εξακολουθώ να πιστεύω ότι η πρόβλεψη και η εικασία αποτελούν πεδίο έρευνας των αστρολόγων, όπως έλεγαν παλαιότερα ορισμένοι καθηγητές μου στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.  Όχι των επιστημόνων.

Δεν θα εικάσω, λοιπόν, αν ο Ίωνας Δραγούμης θα γινόταν αρχηγός των Ελλήνων φασιστών, αν θα μεταστρεφόταν στον σοσιαλισμό, αν θα επιχειρούσε να ισορροπήσει σε κάποιο εθνικομπολσεβικικό σχήμα ή αν θα επέλεγε οποιαδήποτε άλλη ιδεολογική ατραπό, εφόσον δεν είχε δολοφονηθεί το καλοκαίρι του 1920 και ζούσε κατά τον μεσοπόλεμο. Θα σταθώ απλά στα δεδομένα και θα διαπιστώσω το εξής. Ο Ίων Δραγούμης ήταν ένας διανοητής που, μολονότι διέθετε ένα σχεδόν μόνιμο ρομαντικό κέντρο βάρους στην όλη του πνευματική αναζήτηση, προέβη κατά την διάρκεια της ταραχώδους ζωής του σε ορισμένες ιδεολογικές μετατοπίσεις. Πράγμα που έδωσε την δυνατότητα σε μεταγενέστερους αναλυτές του έργου του να το αναγνώσουν από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Προσωπικά, πάντως, εκτιμώ ότι υπάρχει σταθερός άξονας στην σκέψη του Δραγούμη. Πρόκειται για το ρομαντικό υπόβαθρο της βιοθεωρίας του, που αν γίνει αντιληπτό μικραίνει τις υποτιθέμενες αντιφάσεις που φωτίζουν παραμορφωτικοί φακοί διαφορετικών οπτικών γωνιών.

Αν θα έπρεπε να συνοψίσω την διανοητική του διαδρομή θα ξεκινούσα με την πρώτη τομή στην σκέψη του η οποία πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 1900. Ο Δραγούμης βίωσε με έντονο τρόπο μια ανατροπή στην ιστορία των ιδεών η οποία συγκλόνισε μέρος της ευρωπαϊκής αστικής νεολαίας του fin de siècle. Όπως παρατηρεί ο Στάνλεϊ Πέιν. «Ενώ ο 19ος αιώνας κυριαρχούνταν όλο και περισσότερο από το φιλελευθερισμό στην πολιτική και από τον υλισμό και την επιστήμη στην κουλτούρα, ένα μέρος της γενιάς των δεκαετιών του 1880 και του 1890 απέρριπτε αυτές τις αξίες, αντικαθιστώντας τες με έναν νέο προσανατολισμό προς τον υποκειμενισμό, το συναισθηματισμό, τον ανορθολογισμό και το βιταλισμό. Αυτή η προσπάθεια αντιστροφής των κυρίαρχων αξιών παρήγαγε αυτό που ένας ιστορικός ονόμασε «διανοητική κρίση της δεκαετίας του 1890» .

Η διανοητική αυτή κρίση στο οικοδόμημα της φιλελεύθερης νεωτερικότητας προκλήθηκε από διάφορα νεορομαντικά ρεύματα και στοχαστές. Στο πεδίο της πολιτικής σκέψης τρείς θεωρώ ότι ήταν οι διανοητές που, κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, έδωσαν το έναυσμα για μια ρομαντικά εθνικιστική και παραδοσιοκρατική κριτική στο νεωτερικό οικοδόμημα. Ο Τζων Ράσκιν (1819-1900) στην Βρετανία, ο Πωλ ντε Λαγκάρντ (1827-1891) στην Γερμανία και ο Μωρίς Μπαρές (1862-1923) στην Γαλλία.  Ο Ράσκιν προσπάθησε να συνδυάσει αρχές του συντηρητισμού και του σοσιαλισμού. Όπως επισημαίνουν οι  Löwy και Sayre,

«Καθώς ο Ράσκιν εξυμνεί έναν σοσιαλισμό κι έναν κομμουνισμό που δεν προβλέπει την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας […] και έναν τορυσμό που δεν θέλει να προστατέψει τα προνόμια των προνομιούχων τάξεων και δεν αναγνωρίζεται σε καμιά σύγχρονη μοναρχία, οι αντιλήψεις του δεν ανταποκρίνονται στις συνήθεις παραδοχές των όρων» .

Στην Γερμανία, ανάμεσα στα έτη 1878 και 1886, δημοσιεύθηκε το έργο του Πωλ ντε Λαγκάρντ που έφερε τον τίτλο Γερμανικά Γραπτά. Σύμφωνα με τον Λαγκάρντ, η Γερμανία του Βίσμαρκ κατέκτησε την ενότητά της και απέκτησε ισχύ για να χάσει την ψυχή της . Ο Λαγκάρντ αντιμετώπισε το νεωτερικό κράτος ως μηχανή χωρίς ψυχή , που είχε αποξενωθεί από όσους διοικούσε. Αλλά αντικατέστησε το θεολογικό μεταφυσικό υποκείμενο του παλαιότερου συντηρητισμού, με εκείνο του έθνους. Δεν ήταν ο Θεός εκείνος που έπρεπε να εμβαπτίζει με το πνεύμα του τους θεσμούς του κράτους, που ο Λαγκάρντ οραματιζόταν. Ήταν το γερμανικό έθνος το οποίο για τον Λαγκάρντ έγινε αντιληπτό ως αέναη συλλογική οντότητα, που διέθετε μια μυστικιστική εσωτερική ενότητα. Σε αυτή την εσωτερική ενότητα έπρεπε να εμβαπτιστούν οι κρατικοί θεσμοί, προκειμένου να προϋποθέσουν τον επιθυμητό βίο του έθνους. Ο Λαγκάρντ απέρριπτε ως ορθολογιστικό και υλιστικά νεωτερικό το γερμανικό κράτος του Βίσμαρκ. Στόχος του ήταν να το επαναφέρει στην λειτουργία του υπηρέτη του έθνους . Και για να το κάνει αυτό αναζητούσε εκφραστές του οράματός του σε μια ευγενή μειονότητα του έθνους . Σε μια αριστοκρατία του πνεύματος», που δεν θα είχε καμιά σχέση με κληρονομικά δικαιώματα .

Για τον Λαγκάρντ η παράδοση δεν ήταν τρόποι, αλλά πνεύμα. Ένα πνεύμα που έπρεπε να περάσει ακέραιο στη νέα εποχή, προκειμένου να αποτελέσει την απαρχή της αντίστασης στην κυριαρχία του νεωτερικού φιλελευθερισμού. Και, σύμφωνα με τα γραφόμενά του, ο φορέας που περιείχε αυτό το παραδοσιακό πνεύμα δεν ήταν τα δικαιώματα γης ή η εκκλησιαστική αυθεντία των προνεωτερικών αρχουσών τάξεων, αλλά το έθνος. Αν πιστεύουμε με νοήμονα τρόπο στο παρελθόν, θα πρέπει να κοιτάξουμε προς το μέλλον , υποστήριξε. Έτσι, παρουσίασε το έθνος καθώς και την σύσταση του κράτους που οραματιζόταν, ως αντίπαλες εναλλακτικές στην ορθολογιστική πολιτική και πολιτειακή οργάνωση.

Αντίστοιχο ρόλο στην Γαλλία έπαιξε ο Μωρίς Μπαρές. Αναμιγνύοντας επιρροές από διάφορα ρεύματα του Ρομαντισμού, από την φιλοσοφία του Νίτσε και από επιστημολογικές προσεγγίσεις της εποχής, ο Μπαρές δημιούργησε τελικά ένα ιδεολογικό σχήμα που παρουσίαζε τον εθνικισμό με τους νέους για την εποχή όρους του γενεαλογικού ντετερμινισμού . Συνοψίζοντας την κεντρική ιδέα της πολιτικής σκέψης του Μπαρές, ο John Weiss υπογραμμίζει ότι, σύμφωνα με τον Μπαρές, οι Γάλλοι, 

«δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούν ορθολογικούς υπολογισμούς για να κρίνουν τι θα έπρεπε να είναι η Γαλλία. Αντίθετα, θα έπρεπε να καταδυθούν στα έγκατα των υποσυνείδητών τους ενστίκτων. Σ’ αυτά τα ένστικτα θα έβρισκαν […] τι θα έπρεπε να είναι η Γαλλία: μια ζώσα πραγματικότητα, που η φύση της οριζόταν από τη συλλογική εμπειρία και τις αποκρίσεις, ζυμωμένες από γενιές και γενιές προγόνων με το γαλλικό αίμα και το γαλλικό χώμα ».

Όταν ο Μπαρές επισκέφθηκε την Αθήνα η μοίρα τα έφερε έτσι ώστε να γνωρίσει τον νεαρό Ίωνα Δραγούμη, που μόλις πριν λίγους μήνες είχε διοριστεί στο υπουργείο των εξωτερικών της Ελλάδας. Την άνοιξη του 1900 ο Δραγούμης, όντας μεγαλωμένος σε μια αστική οικογένεια με δικό της σπίτι στο κέντρο των Αθηνών,  διέθετε εξαιρετική καλλιέργεια αλλά κανέναν σκοπό στην ζωή. Μεγαλωμένος με ανέσεις και ενημερωμένος για την ξενόγλωσση βιβλιογραφία, μετά τις σπουδές στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου των Αθηνών, ο Δραγούμης προσανατολιζόταν σε έναν διεθνιστικό και ορθολογιστικό διανοητικό προσανατολισμό . Ήταν η περίοδος τίποτε δεν έδειχνε να τον ικανοποιεί στην ζωή. Εξέφραζε με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο την αίσθηση της ανίας που βάραινε πολλούς εύπορους νέους της γενιάς του, οι οποίοι δεν έβρισκαν κάποιο νόημα στην ορθολογιστική και φιλειρηνική συνθήκη του φιλελεύθερου fin de siècle.

Η γνωριμία με τον Μπαρές υπήρξε καταλυτική για τον Δραγούμη. Ο ένας από τους σημαντικότερους διανοητές του αντινεωτερικού νεορομαντικού εθνικισμού της Ευρώπης, άφησε ανεξίτηλη την επιρροή του στην σκέψη του Ίωνα Δραγούμη. Μετά το 1900 ο Δραγούμης έγινε ο «Έλληνας Μπαρές». Η σκέψη του Γάλλου διανοητή μπολιάστηκε με ένα στοιχείο που χαρακτήριζε τον Δραγούμη από την εφηβεία του. Την προσήλωση στον δημοτικισμό.

Από το 1894, στα πρώτα δοκίμια του Δραγούμη, μπορούμε να ανιχνεύσουμε μια προσέγγιση του γλωσσικού ζητήματος που θυμίζει σε αρκετά σημεία τις γλωσσικές θεωρίες του γεννήτορα της θεωρίας του ρομαντικού εθνικισμού Γιόχαν Γκότφριντ Χέρντερ (1744-1803) . Ο τρόπος με τον οποίο προσέγγισε τον δημοτικισμό αποτέλεσε το πρώτο σημείο επαφής του Δραγούμη με τον ελληνικό εθνικιστικό Ρομαντισμό. Μέχρι το 1900 είναι δύσκολο να εντοπιστεί οποιαδήποτε άλλη συσχέτιση του Δραγούμη με τις ιδέες και τα οράματα του ελληνικού εθνικισμού. Το «μακεδονικό» και το «κρητικό» ζήτημα, που βρίσκονταν στην επικαιρότητα, δεν τον απασχολούσαν καθόλου.

Ωστόσο μετά την γνωριμία του με τον Μπαρές τα πάντα άλλαξαν. Ο ευρωπαϊκός παραδοσιοκρατικός νεορομαντισμός, ο ελληνικός ρομαντικός εθνικισμός και ο δημοτικισμός, αποτέλεσαν το ιδεολογικό μάγμα που πυροδότησε τόσο την ιδεολογία μέσω της οποίας έγινε γνωστός ο Ίωνας Δραγούμης ως συγγραφέας στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό όσο και τους αγώνες του για την υπεράσπιση της ελληνικής ομογένειας. Από την αυγή του 20ου αιώνα και μέχρι τις απαρχές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ο Ίων Δραγούμης οργάνωσε αντάρτικα σώματα, ενδυνάμωσε τις ελληνικές κοινότητες της Μακεδονίας και της Θράκης, έγραψε τα περισσότερα από τα βιβλία του και αρθρογράφησε σε έντυπα της εποχής, παρουσιάζοντας το νεορομαντικό εθνικιστικό του ιδεολογικό σχήμα.

Από εκεί και πέρα, διαβάζοντας τα κείμενα και τους λόγους του από την αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και την χρονιά που εξορίστηκε, μπορούμε να ανιχνεύσουμε μια μεταβολή. Πρόκειται για μια μεταβολή στους τόνους και το ύφος. Το ιδεολογικό υπόβαθρο του Δραγούμη παρέμεινε εθνικιστικό. Μετριάστηκαν, όμως, οι νεορομαντικές εξάρσεις. Ο Δραγούμης ήταν πια βουλευτής και αντιλαμβανόταν ότι η προώθηση των ιδεών του απαιτούσε ένα διαφορετικό στυλ. Η καθημερινότητα της εποχής του «εθνικού διχασμού» και οι λεπτές ισορροπίες που απαιτούσε η ελληνική διπλωματική στρατηγική σε τόσο κρίσιμες ώρες τον είχαν κάνει μετρημένο και σκεπτικό. Ήταν μια από τις ήπιες αντιβενιζελικές φωνές εκείνων των ταραγμένων ημερών. Μόνο η απροκάλυπτη επέμβαση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Αντάντ τον ανάγκασε να ακολουθήσει μια πιο σκληρή εθνικιστική και αντιφιλελεύθερη γραμμή, μέσα από το περιοδικό «Πολιτική Επιθεώρηση», κατά το 1916 και το 1917, χωρίς όμως ποτέ να υπερβεί τα αναμενόμενα πλαίσια πολιτικής αντιπαράθεσης εκείνων των ετών.

Ώσπου ήρθε η εξορία του από τους φιλελεύθερους και τους δυτικούς τους συμμάχους. Πρόκειται για την τελευταία φάση της διανοητικής διαδρομής του Ίωνα Δραγούμη. Στην οποία η επαναστατική διάθεση της δεκαετίας του 1900-10 αναζωπυρώθηκε και συνδυάστηκε με την απογοήτευση του ηττημένου και του εξόριστου. Ο Δραγούμης κατέστη ο παλιός γνωστός νεορομαντικός, που στρεφόταν με όλο του το μένος κατά του φιλελεύθερου κόσμου της νεωτερικότητας. Μόνο που πλέον αναζητούσε καταφύγιο ακόμη και στις σοσιαλιστικές ατραπούς, με τους Έλληνες εκφραστές των οποίων είχε διαφωνήσει  έντονα κατά την δεκαετία του 1900-10.

Όχι μόνο αντιμετώπισε με συμπάθεια κομμουνιστικές επαναστάσεις, μα και ενδιαφέρθηκε για την ουσία του σοσιαλισμού , τον οποίο θέλησε να μπολιάσει με τον εθνικισμό του. Δεν πρέπει, ασφαλώς, να λησμονούμε ότι το «αντιβενιζελικό μέτωπο» είχε δημιουργήσει μια παράδοξη συμπάθεια ανάμεσα στους συντηρητικούς και τους κομμουνιστές της εποχής. Μια συμπάθεια που έμεινε στην ιστορία με τον χαρακτηρισμό «βασιλοκομμουνισμός». Αλλά η περίπτωση του Δραγούμη υπερέβαινε αυτή την έκτακτη συνθήκη. Η σχέση του με τον σοσιαλισμό έδειχνε να βαθαίνει προς το τέλος της ζωής του.

Αυτό τον ιστορικό καμβά της ιδεολογικής και διανοητικής διαδρομής του Ίωνα Δραγούμη είδαν μέσα από διαφορετικές ματιές μεταγενέστεροι μελετητές του έργου και των ιδεών του. Ο Πέτρος Ωρολογάς (1892-1958) ήταν ένας από αυτούς. Ο βορειοηπειρώτης, την καταγωγή, Ωρολογάς υπήρξε ένας διανοητής με ενδιαφέροντα επικεντρωμένα στην λογοτεχνία και την ιστορία των ιδεών. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην βόρεια Ελλάδα. Υιοθέτησε εθνοκεντρικές ιδέες και αποτέλεσε χαρακτηριστική περίπτωση Έλληνα δημοσιολόγου που εξέφρασε τις εθνικιστικές τάσεις της δεκαετίας του ’30. Η μελέτη του για τον Δραγούμη τιμήθηκε με κρατικό βραβείο το 1939.

Η μελέτη του Ωρολογά για τον Δραγούμη, εξεταζόμενη με τα εργαλεία της σημερινής πολιτικής επιστήμης, δεν μπορεί να ειδωθεί ως βιογραφία ή ως ανάλυση της πολιτικής σκέψης. Στην ουσία ο Ωρολογάς χρησιμοποιεί αποσπάσματα από έργα του Δραγούμη για να παρουσιάσει ένα δικό του δοκίμιο ιδεών. Ο Δραγούμης αποτελεί την αφορμή ώστε ο Ωρολογάς να δώσει μια προσωπική ερμηνεία σε θεματικές με τις οποίες καταπιάστηκε και ο Δραγούμης. Ανάμεσα στις σελίδες του εν λόγω έργου υπάρχουν ασφαλώς και οι ερμηνείες του Ωρολογά πάνω σε ορισμένες πτυχές της σκέψης του Δραγούμη. Οι ερμηνείες του Ωρολογά καταφέρνουν σε ορισμένα σημεία να διεισδύσουν αναλυτικά στο βάθος της σκέψης του Δραγούμη. Ωστόσο, σε κάποια άλλα, σκοντάφτουν σε άστοχες κρίσεις. Για παράδειγμα είναι λάθος ο τρόπος με τον οποίο αντιλήφθηκε ο Ωρολογάς το τι πίστευε ο Δραγούμης αναφορικά με το όραμα της Ανατολικής Αυτοκρατορίας. Όπως και ο υποτιθέμενος ατομικισμός και ο αντισοσιαλισμός του. Ούτε, ασφαλώς, αγνόησε ο Δραγούμης τον βυζαντινό πολιτισμό στον βαθμό που εκτίμησε ότι το έκανε ο Ωρολογάς.

Εκείνο που ο Ωρολογάς διάβασε με εντυπωσιακά σωστό τρόπο ήταν οι αντιφάσεις και οι αναντιστοιχίες ανάμεσα στις ιδεολογικές αρχές και τις πολιτικές στρατηγικές των παρατάξεων του ελληνικού πολιτικού κόσμου. Όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε στο κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «Ο Δημοτικισμός», Έλληνες συντηρητικοί και εθνικιστές, που είχαν υιοθετήσει τα οράματα του Ρομαντισμού, αντιτάχθηκαν στην είσοδο της Ελλάδας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και υιοθέτησαν την λογική της «μικρής αλλά έντιμης Ελλάδος». Ενώ οι  φιλελεύθεροι, που μέχρι πριν τους Βαλκανικούς Πολέμους πρόκριναν τον ειρηνικό εκσυγχρονισμό και την αποφυγή πολεμικών περιπετειών, υιοθέτησαν το σύνθημα της «Ελλάδας των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Η ίδια αλλόκοτη πολιτική αντιστοίχιση συντελέστηκε και στους αντιμαχόμενους για το γλωσσικό ζήτημα. Στην ουσία ο Ωρολογάς περιγράφει την προγενέστερη εκδοχή μιας κατάστασης που συνεχίστηκε και κατά τον μεσοπόλεμο, όταν πολλές βενιζελικές ομάδες ασπάστηκαν εκδοχές του φασισμού παραμένοντας ταυτόχρονα ενάντιες στην κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά (1871-1941). Στα μάτια ενός δυτικοευρωπαίου ιστορικού του πολιτικών ιδεών ή πολιτικού της εποχής οι εν λόγω αντιφάσεις μπορεί να φαίνονταν αδιανόητες. Στην ελληνική περίπτωση, όμως, αυτή ήταν η πολιτική πραγματικότητα. Την οποία ο Ωρολογάς παρατήρησε με οξυδέρκεια.

Με την ίδια οξυδέρκεια ανέλυσε στο κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «Η ελληνική δυσφορία» τον μιμητισμό που οδήγησε τους «ευρωπαϊστές» Έλληνες διανοητές να αντιγράψουν τον νεωτερικό ορθολογισμό του φιλελεύθερου Διαφωτισμού. Παρέβλεψε, όμως, να σημειώσει ότι και οι αντίπαλοί τους νεορομαντικοί παραδοσιοκράτες, με πρώτο όλων τον Δραγούμη που διάβαζε συνεχώς την ξενόγλωσση βιβλιογραφία, είχαν επιρροές από την ευρωπαϊκή ρομαντική παραδοσιοκρατική σκέψη. 

Ο Ωρολογάς υπήρξε ο μελετητής που συνέδεσε τον Ίωνα Δραγούμη, όσο κανείς άλλος, με τον εθνικοσοσιαλισμό. Το έκανε, μάλιστα, δίχως να εκπέσει σε εικοτολογίες και «προβλέψεις» για το τι θα έκανε ο Δραγούμης αν ζούσε στον μεσοπόλεμο. Αντιθέτως εντόπισε τις απαρχές ενός ελληνικού εθνικοσοσιαλισμού σε ορισμένα σημεία της σκέψης του Δραγούμη. Ωστόσο και το συγκεκριμένο συμπέρασμα φρονώ ότι σηκώνει συζήτηση. Γιατί γράφτηκε σε μια εποχή που ο εθνικοσοσιαλισμός και ο φασισμός βρίσκονταν στο απόγειο της επιτυχίας τους και προκαλούσαν τον θαυμασμό σε εθνικιστές όπως ο Πέτρος Ωρολογάς, οι οποίοι με την σειρά τους θα ήθελαν να ανακαλύψουν κάποιες ελληνικές απαρχές αυτής της «πολιτικής κοσμογονίας». Εντούτοις, το γεγονός ότι η κρίση του Ωρολογά δεν βασίστηκε σε κάποια εικασία της δίνει το προνόμιο να παρουσιάζεται με την μορφή ενός αναλυτικού συμπεράσματος. Ενός συμπεράσματος του οποίου την ευστοχία δύναται να κρίνει ο κάθε αναγνώστης.  

Κλείνοντας θέλω να σημειώσω ότι η ανάγνωση της μελέτης του Ωρολογά είναι σήμερα σημαντική όχι μόνο για όσους αρέσκονται να ανατρέχουν στην ιστορία των πολιτικών ιδεών της πατρίδας μας. Είναι σημαντική και για εκείνους που θέλουν να έρθουν σε επαφή με συγγραφείς οι οποίοι έδωσαν έμφαση στην αξία που έχει η ελληνική μας καταγωγή και το προαιώνιο πολιτισμικό δυναμικό του ελληνισμού για την συνέχεια του εθνικού μας βίου. Δεν είναι τυχαίο ότι συγγραφείς όπως ο Δραγούμης και ο Ωρολογάς όχι μόνο σπρώχνονται στην λήθη από το σύγχρονο ελλαδικό εκδοτικό κατεστημένο αλλά και επιχειρείται η διασάλευση των όσων έπραξαν, έγραψαν και εννόησαν. Όμως αυτή είναι μια άλλη κουβέντα.

Τετράδια Εθνικού Σοσιαλισμού, Απρίλιος 1981, τεύχος πρώτο περιοδική έκδοση: «Η επίδραση της Νιτσεϊκής σκέψης πάνω στον Ίωνα Δραγούμη» του Γιώργου Τριανταφύλλου (.pdf)

 

Τον Απρίλιο του 1981 κυκλοφορεί στην Θεσσαλονίκη το 1^οτεύχος μιας λιτής Εθνικοσοσιαλιστικής περιοδικής έκδοσης που κάνει ιδιαίτερη αίσθηση για το ύφος των άρθρων που φιλοξενεί. 

Η συντακτική ομάδα αποτελείτο την εποχή εκείνη από Εθνικοσοσιαλιστές και Εθνικοσοσιαλίστριες, που προσπάθησαν να κρατήσουν την φλόγα αναμμένη απέναντι στις ριπές της αστικής αντιφασιστικής ακροδεξιάς και της ευρύτερης κοινωνικής σήψης.

Ο τίτλος αυτής της προσπάθειας «Τετράδια Εθνικού Σοσιαλισμού» ενώ το έντυπο αυτό τονίζει στην εισαγωγή του, ότι είναι αφιερωμένο στην μνήμη τριών γνωστών συναγωνιστών. Στα περιεχόμενα του ξεχωρίζουν τα άρθρα για τον Περικλή Γιαννόπουλο και τον Ίων Δραγούμη. Στην σημερινή ανάρτηση ως μια συμβολική κίνηση προβάλλουμε το άρθρο «Η επίδραση της Νιτσεϊκής σκέψης πάνω στον Ίωνα Δραγούμη» του Γιώργου Τριανταφύλλου. 

Σαράντα χρόνια μετά ο πρόδρομος του Ελληνικού Φασισμού - που ύμνησε ανάμεσα σε άλλους και ο κορυφαίος Εθνικοσοσιαλιστής αρθρογράφος Πέτρος Ωρολογάς - είναι πιο επίκαιρος από ποτέ και συνεχίζει να προσελκύει το ενδιαφέρον τόσο αυτών που συμφωνούν με την ριζοσπαστική σκέψη του αλλά και αυτών που διαφωνούν με το όραμα του και προσπαθούν να μειώσουν την αξία του έργου του.

Πατήστε πάνω στις εικόνες ή κατεβάστε το σε μορφή αρχείου .pdfστον σύνδεσμο εδώ …

Ίων Δραγούμης

«Ω έθνος μαργωμένο, πού είναι η περηφάνια σου;

Μην έχεις πεποίθηση σε κανένα, μήτε στους Μεγάλους ξένους της γης, μήτε στους Μεγάλους προγόνους σου, παρά μόνο στον εαυτό σου. Από κανένα μην περιμένεις τίποτε, παρά μόνον από τον  ε α υ τ ό  σου»

Κυκλοφορεί: «Ίων Δραγούμης, ο μοναδικός και το έθνος του» - του Πέτρου Ωρολογά - εκδόσεις Έξοδος

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Ἀπὸ τὴν πρώτη του ἐμφάνιση ὁ Δραγούμης ἐκδηλώνεται ἀντικοινοβουλευτικός. Ἀποκρούει τὸ σύστημα καὶ περιφρονεῖ τὴν κοινοβουλευτικὴ ἀριστοκρατία ποὺ βγάζουν στὴν ἐπιφάνεια οἱ κάλπες. Ἀπὸ τὴν πρώτη του ἐμφάνιση ἐκδηλώνεται ἐπίσης ἀντιδημοκρατικός, ὄχι μόνον διότι συγγενεύουν οἱ δυὸ ἔννοιες, ὄχι μόνον διότι δὲν ἀνέχεται τὸ ἰσοπέδωμα καὶ ζητεῖ μιὰ διαφορετικὴ τοποθέτηση καὶ ἱκανοποίηση τῶν ἀξιῶν, ἀλλὰ καὶ διότι διαπιστώνει ὅτι ὁ λαὸς εἶναι ἀντιδημοκρατικὸς βαθύτατα. [...]

Ἀντικοινοβουλευτικός, ἀντιδημοκρατικός, ἀντικομματικὸς ὁ Δραγούμης, κατανοεῖ ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή, ὅτι οἱ θεσμοὶ καὶ τὰ καθεστῶτα δὲν εἶναι σκοποὶ γιὰ τὰ Ἔθνη, ἀλλὰ μέσα καὶ ὅπλα. [...]

Μελετᾶ τὶς ἐπιδράσεις ποὺ μᾶς ἔρχονται ἀπὸ τὴ Δύση, τὶς «νέες ἰδέες» καὶ βρίσκει ὅτι οἱ νέες ἰδέες ἐπιβουλεύονται τὸ Ἔθνος περισσότερο ἀπὸ τοὺς γύρω ἐχθρούς. Φανερώθηκαν μὲ τὰ κηρύγματα τῆς γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως, ἁπλώθηκαν μὲ τὴ Δημοκρατία, ἀποτελοῦν τὸ πνευματικὸ περιεχόμενο τοῦ «σύγχρονου πολιτισμοῦ», τοῦ ρεπουμπλικάνικου καὶ σοσιαλιστικοῦ. Καὶ ὁ πολιτισμὸς αὐτὸς μᾶς ἔρχεται ὕπουλος, μαλακός, καταπραϋντικός, γιομᾶτος χλιαρότητα, «μὲ τὴ φιλανθρωπία του, μὲ τὴν ἀλληλοβοήθειά του, μὲ τὸν κοινοβουλευτισμό του, μὲ τὸ ἰσοπέδωμά του καὶ μᾶς κάνει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ἴσους μὲ τοὺς μικρότερους».

Ἡ ἀνάγνωση τῆς μελέτης τοῦ Πέτρου Ὡρολογᾶ γιὰ τὸν Ἴωνα Δραγούμη, ἡ ὁποία τιμήθηκε μὲ κρατικὸ βραβεῖο τὸ 1939, εἶναι σήμερα σημαντικὴ ὄχι μόνο γιὰ ὅσους ἀρέσκονται νὰ ἀνατρέχουν στὴν ἱστορία τῶν πολιτικῶν ἰδεῶν τῆς πατρίδας μας. Εἶναι σημαντικὴ καὶ γιὰ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ ἔρθουν σὲ ἐπαφὴ μὲ συγγραφεῖς οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν ἔμφαση στὴν ἀξία ποὺ ἔχει ἡ ἑλληνική μας καταγωγὴ καὶ τὸ προαιώνιο πολιτισμικὸ δυναμικὸ τοῦ ἑλληνισμοῦ γιὰ τὴν συνέχεια τοῦ ἐθνικοῦ μας βίου. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι συγγραφεῖς ὅπως ὁ Δραγούμης καὶ ὁ Ὡρολογᾶς ὄχι μόνο σπρώχνονται στὴν λήθη ἀπὸ τὸ σύγχρονο ἑλλαδικὸ ἐκδοτικὸ κατεστημένο ἀλλὰ καὶ ἐπιχειρεῖται ἡ διασάλευση τῶν ὅσων ἔπραξαν, ἔγραψαν καὶ ἐννόησαν.

https://koinsepexodos.wordpress.com/

Ο Ίων Δραγούμης για τον Βενιζελισμό

«Ο βενιζελισμός είναι […] υλισμός, είναι επιτυχία με ταχυδακτυλουργία […] αρριβισμός, δημαγωγία. Ο βενιζελισμός είναι πασάλειμμα με σύγχρονες […] επιστημονικοφανείς ιδέες ευρωπαϊκές (του σύγχρονου δηλαδή ευρωπαϊκού πολιτισμού) […] σοβάντισμα πρόχειρο για να φαντάζει ο κακοχτισμένος τοίχος[…]. 

Στην ασύνειδη αντιπάθεια των λαϊκών ανθρώπων, των εργατικών, για το Βενιζελισμό βρίσκω περισσότερη αλήθεια γιατί εκεί λείπει το πολιτικό συμφέρο. Μολονότι και εκεί μπορεί να ενεργεί κάποιο συμφέρο, αλλά είναι συμφέρο πιο άμεσο, πιο καθαρό, το συμφέρο του ψωμιού, της ζωής, της αυτοσυντηρησίας. 

Ο βενιζελισμός είναι στήριγμα της κεφαλαιοκρατίας και της αστικής τάξης, του μπουρζουαζισμού[1].»

Ίων Δραγούμης