Karma - Το χρέος

 

Ο Νίκος Καζαντζάκης και η Ισπανική Φάλαγγα

 

«Αν σου πουν πως έπεσα

να ξέρεις πως πήγα στο πόστο

που με περιμένει εκεί επάνω».

- Από το “Cara al Sol”, τον Ύμνο της ισπανικής Φάλαγγας (Κοιτάζοντας τον Ήλιο)

… Ο αρχηγός φαλαγγίτης έκλεισε την πόρτα, έπαψε η βουή. Είναι τριάντα χρονών, κοντός, εύρωστος, με παχύτατο σβέρκο, με χοντρά μπράτσα και γρήγορες απότομες χειρονομίες. Τύπος τορεαντόρ. Τα μάτια του είναι γαλάζια, με ατσαλένιες αναλαμπές. Ένιωθες πως από το άφθονο αυτό, γιομάτο κρέας σώμα, θρέφουνταν μια δυνατή, άγρια θέληση:

– Από τα τρία αιτήματα, άρχισε με βροντερή φωνή ο Φαλαγγίτης, «Θεός, Πατρίδα, Βασιληά», εμείς μονάχα για το ένα είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε μέχρι θανάτου: Για την Πατρίδα. Μια πατρίδα όμως, όχι σαν την περασμένη, που άφηνε τον λαό να σαπίζει στη φτώχεια και να στραβώνεται στην αμάθεια. Μια πατρίδα δίκαιη, που να προστατεύει όλους, πλούσιους και φτωχούς, ευγενείς και λαό, χωρίς καμμιάν προνομιούχα τάξη! …

Όσο μιλούσε τα μάτια του άναβαν, οι φλέβες του χοντρού του σβέρκου φούσκωναν. Ο τορεαντόρ μέσα του ξυπνούσε:

… Όχι! φώναξε και με βία κρατιόταν να μη χτυπήσει τη γροθιά του στο τραπέζι, όχι! Δεν κάναμε εμείς τον πόλεμο και δεν στείλαμε εκατό χιλιάδες Φαλαγγίτες να πεθάνουν, για να χοντρύνουν οι κοιλιές των πλουσίων και να πέσει πάλι ο λαός στην αθλιότητα.

Σηκώθηκε, έκαμε μερικές δρασκελιές στο δωμάτιο. Γαλήνεψε.

- Δεν είμαστε, εμείς οι Φαλαγγίτες, πολιτικό κόμμα. Είμαστε τάγμα μαχητικό. Θέμε να φέρουμε νέα κοινωνική δικαιοσύνη. Μιαν οικονομική οργάνωση απάνω από τα ταξικά συμφέροντα. Θέμε να καταργήσουμε τα πολιτικά κόμματα, την καθολική ψηφοφορία, τις εκλογές, τις κοινοβουλευτικές συμμορίες. Θέμε ένα κράτος δυνατό, που να μην είναι μήτε καπιταλιστικό, μήτε μαρξιστικό. Όλοι οι παραγωγοί θα αποτελούν, μέσα στα πλαίσια του κράτους μια οργανωμένη ολότητα. Καμμιά αναρχία στην παραγωγή, καμμιά αδικία στην κατανομή του πλούτου. Να δοθεί γης στο χωριάτη. Δικαιοσύνη και ψωμί στον εργάτη. Γράμματα σε όλους. Βλέπετε, θέμε να δημιουργήσουμε μια νέα πατρίδα …

… Έφυγα, βαθιά κρατώντας στο νου μου τα λόγια του νέου Φαλαγγίτη. Και περισσότερο από τα λόγια, την έκφραση του προσώπου, τον τόνο της φωνής, τη φλόγα του ματιού του. Ένιωθα πως μιλούσαν με το στόμα του εκατομμύρια νέοι σε όλον τον κόσμο …

… Μια δεκαριά φαλαγγίτες, περνούν αγκαλιασμένοι ώμο τον ώμο και τραγουδούν τον ύμνο της Φάλαγγας. Μπροστά πήγαιναν δυο νέες φαλαγγίτισες με ορθά τα στήθη κι απάνω στην καρδιά τους κεντημένα τα πέντε κόκκινα φαλαγγίτικα βέλη. Τέντωσα το αυτί να ακούσω. Έτσι όπως τραγουδιόταν από νεανικά λαρύγγια, ο ύμνος αυτός ξεπερνούσε τα σύνορα της Ισπανίας. Ξεπερνούσε την Ιδέα που υμνούσε και γίνουνταν, με ανάλαφρες αλλαγές, ένας παγκόσμιος ύμνος του έρωτα και του θανάτου ...

Από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Ταξιδεύοντας - Ισπανία».

Σπάνια φωτογραφία του Νίκου Καζαντζάκη από τον Ισπανικό εμφύλιο. Εικονίζεται ο μεγάλος συγγραφέας ως ανταποκριτής της "Καθημερινής", μέσα σε ένα όρυγμα της Εθνικιστικής Ισπανικής Φάλαγγας, παρέα με νεαρούς Φαλαγγίτες Εθνικιστές, που πολεμούσαν εναντίον των κομμουνιστών. 

Ο Μωρίς Μπαρρές και η εθνικιστική ηγεμονία των Ιδεών (του Ιάσωνος Δράγου)

 

Βιβλιοπαρουσίαση της Πανεπιστημιακής μελέτης του Παρασκευά Ματάλα «Κοσμοπολίτες Εθνικιστές: Ο Μωρίς Μπαρρές και οι ανά τον κόσμο ‘’μαθητές’’ του», Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Δεκέμβριος 2021  

Είναι από κάθε άποψη μια ευχάριστη έκπληξη, να γινόμαστε μάρτυρες ενός υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου εκδοτικών προσπαθειών στην Ελληνική γλώσσα γύρω από κορυφαίας ιστορικής σημασίας προσωπικότητες και ζητήματα του Ευρωπαϊκού αλλά και Παγκόσμιου Εθνικιστικού Ιδεώδους. Το πρόσφατο έργο του Παρασκευά Ματάλα «Κοσμοπολίτες Εθνικιστές: Ο Μωρίς Μπαρρές και οι ανά τον κόσμο ''μαθητές'' του», Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Δεκέμβριος 2021, αποτελεί φωτεινή εξαίρεση στο νεομαρξιστικό και νεοφιλελεύθερο εκδοτικό και ακαδημαϊκό κατεστημένο της χώρας μας όχι μόνο γιατί καταπιάνεται με την μορφή και την παγκόσμια επίδραση των ιδεών του Μωρίς Μπαρρές.

Αλλά κυρίως επειδή εστιάζει στον τρόπο που διαμορφώθηκε μια «κοινωνία σκέψης» σε μια σειρά από χώρες σε όλες τις ηπείρους από οπαδούς τους Μπαρρεσικού πνευματικού έργου, που έκαναν πράξη μια ορισμένη ηγεμονία ιδεών του Εθνικισμού ουσιαστική για την προετοιμασία και εμφάνιση των πολιτικών κινημάτων της Φασιστικής ιδεολογίας στην περίοδο του μεσοπολέμου. Η εργασία του νέου έλληνα ερευνητή από αυτή την σκοπιά έχει και μια διεθνή ακαδημαϊκή πρωτοτυπία αφού κατά την γνώμη μου φέρνει στο φως μια άγνωστη διάσταση για τον Έλληνα αναγνώστη σχετικά με την διαμόρφωση της Εθνικιστικής Ιδέας που αγγίζει το ρόλο των ελίτ και των διανοουμένων, αποδεικνύοντας πως ο Ευρωπαϊκός εθνικισμός είχε κάνει γεγονός όλα όσα ο «γκουρού»της Μαρξιστικής διανόησης Αντόνιο Γκράμσι πρότεινε περί ηγεμονίας τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες πριν.

Η εργασία του Παρασκευά Ματάλα δίνει ιδιαίτερο βάρος στην σχέση του Ίωνος Δραγούμη με αυτό το διευρυμένο υπερεθνικό δίκτυο των εθνικιστών διανοουμένων με τον ίδιο τον Μπαρρές αλλά υπογραμμίζεται επίσης και η επίδραση του Μπαρρές στο έργο τουΝίκου Καζαντζάκη. Από την διάρθρωση των περιεχομένων του εξαιρετικού αυτού πνευματικού εγχειρήματος, τις πηγές έως και το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται, γίνεται αντιληπτό το εύρος του φαινομένου αυτού του παγκόσμιου πνευματικού δικτύου των εθνικιστών. Ξεπροβάλλουν κορυφαίες μορφές όπως ο Γκαμπριέλε Ντ´ Αννούντσιο, ο Κοραντίνι, ο Μωράς και άλλες σημαντικές προσωπικότητες της Λατινικής Αμερικής, της Ιβηρικής αλλά και της Μέσης Ανατολής.

Η απόπειρα αυτή παρά τις λογικές αδυναμίες για ένα φαινόμενο που ερευνητικά είναι «καταραμένο»και αποκλεισμένο από την ελληνική επιστημονική κοινότητα βάζει σοβαρές βάσεις εμβάθυνσης και συστηματικότερης ενασχόλησης πάνω στα ζητήματα της πρωτοφανούς Εθνικιστικής ηγεμονίας των Ιδεών που εξαπλώθηκε από τα τέλη του 19^ου αιώνα σε όλο τον κόσμο. Είναι περιττό να αναφερθεί πως οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για αυτή την γιγαντιαία πνευματική εξέλιξη αξίζει να διαβάσει το έργο του έλληνα επιστήμονα. Το πιο ουσιαστικό όμως παραμένει να δοθεί χώρος στον προβληματισμό γύρω από το πως σήμερα μπορεί να διαρθρωθεί μια νέα Ευρωπαϊκή εθνικοεπαναστατική ηγεμονία στο πεδίο των Ιδεών, αξιοποιώντας όλα τα πνευματικά εργαλεία αλλά και τα μέσα της εποχής μας για μια καλλιέργεια πεποιθήσεων, αρχών και αξιών που να θωρακίζουν τις αυριανές ελίτ ενάντια και ανάμεσα στα ερείπια του σύγχρονου κόσμου.

Η σημασία της μόνιμης ύπαρξης μιας «κοινωνίας σκέψης» (ακριβέστερη και βαθύτερη περιγραφή από το αμερικανικό think tank όπως ανέφερε εύστοχα και ο Β.Α. σε πρόσφατη εκπομπή της «Ελεύθερης Τηλεόρασης» με καλεσμένο και τον Κωνσταντίνο Μποβιάτσο) που παρατεταμένα να γεννά και να διαδίδει ιδέες, φιλοσοφικά – λογοτεχνικά – ιστορικά – επιστημονικά, είναι σήμερα πιο αναγκαία από ποτέ. Το πως υφάνθηκε αυτή η αόρατη κοινωνία μιας πρωτοπόρας πνευματικής αριστοκρατίας εξαιτίας του έργου του Μωρίς Μπαρρές είναι ένα διαχρονικό ερώτημα για την ουσία της ιδεολογικής αναμέτρησης και αυτό αναμφισβήτητα μας αφήνει σαν αποτύπωμα το έργο που παρουσιάζουμε εδώ.

Νίκος Καζαντζάκης

 

Ο Νίκος Καζαντζάκης για τον Mussolini

Περίμενα ανυπόμονα στο Παλάτι Κίτζι να δω τον δυνατόν αυτόν άνθρωπο...Γεννιούνται μέσα σου δύο βεβαιότητες: Ο άνθρωπος αυτός έχει μια πίστη• ο άνθρωπος αυτός δε φοβάται!… Η φωνή του ακούστηκε κουρασμένη, περιφρονητική, ξηρότατη:

- Τι θέτε;

Δεν άκουσα καλά.

- Τι είπατε;

Η φωνή του γίνηκε πιο ανυπόμονη κι εχθρική.

- Τι θέτε;

Μια στιγμή σώπασα φρίσσοντας, Άστραψε μέσα μου η ιδέα να φύγω, χωρίς λέξη. Μα ευτύς γαλήνεψα, ένιωσα πως αυτός ο άνθρωπος είχε το δικαίωμα να φέρνεται έτσι… Αυτός ο άνθρωπος άνοιξε ένα δρόμο, κρατά ένα έθνος στα χέρια του• έχει το δικαίωμα να φέρνεται όπως θέλει. Ήσυχα τότε αποκρίθηκα.

- Θέλω να σας δω• τίποτα άλλο!

Το πρόσωπό του τότε φωτίστηκε. Γαλήνεψαν λίγο, γλύκαναν τα χαρακτηριστικά του...

Μόλις άκουσε τη λέξη Μόσχα ο Μουσολίνι ανατινάχτηκε. Το πρόσωπό του έλαμψε. Ποτέ δεν περίμενα τόση ανυπομονησία και θερμότητα. Άπλωσε το χέρι του σα νά ’θελε να με πιάσει από τον ώμο, να μη φύγω, κι είπε με άλλο τόνο, καθόλου πια κουρασμένο κι εχθρικό:

-Έρχεστε από τη Ρουσία;

-Ναι, πήγα κι έμεινα τέσσερις μήνες, να μελετήσω τον Μπολσεβισμό.

-Ε, τότε εγώ είμαι που θα σας πάρω συνέντευξη• 
εγώ θα σας ρωτάω κι εσείς θ’ απαντάτε… Τι κάνουν αυτοί οι Ρούσοι;

Η φράση αυτή ήταν γιομάτη περιέργεια, θερμότητα, ανησυχία. Σαν άνθρωπος που ρωτάει για το σπίτι του, που έχει μαλώσει μαζί του.

- Εργάζουνται. Υπεράνθρωπη προσπάθεια να δημιουργήσουν ένα κόσμο νέο. Βρήκα εδώ στη Ρώμη, μεγάλες ομοιότητες μεταξύ Μπολσεβισμού και Φασισμού.

Στράφηκε απότομα και με κοίταξε, σα να ’θελε να με τρυπήσει με το σκληρό, παράφορο μάτι του:

-Τι θέλετε να πείτε;

-Τούτο: Βρήκα κι εδώ και στη Μόσχα την ίδια αυστηρή, σκληρή υποταγή του ατόμου στο σύνολο… Την ίδια πειθαρχία. Το ίδιο μίσος για τις μικρές ελευθερίες και την ίδια προσπάθεια να φτάσουν τη μεγάλη ελευθερία. Βρήκα ακόμα τον ίδιο φλεγόμενο ενθουσιασμό της νεότητας. Μονάχα στη Μόσχα και στη Ρώμη υπάρχουν αληθινοί νέοι… Οι Ρούσοι δε βρήκαν ακόμα μια πίστη βαθύτερη από τις οικονομικές θεωρίες. Προπαγανδίζουν υπερβολικά το ματεριαλισμό …

Τρεις είναι σήμερα, θαρρώ, οι ανώτατοι τύποι που έχουν το δικαίωμα να πλάσουν, κατ’ εικόνα τους και ομοίωση τους ανθρώπους: ο Λένιν, ο Γκάντι κι ο Μουσολίνι…

(Ν. Καζαντζάκη, Ταξιδεύοντας. Ιταλία – Αίγυπτος – Σινά – Ιερουσαλήμ – Κύπρος – Ο Μοριάς, Β΄έκδοση, Αθήνα 1965, σελ. 22-25) 

Ν’ απομείνεις μόνος

Και ν’ αρχίζεις να πλάθεις εσύ,

Με μονάχα την δύναμη σου, έναν

Κόσμο που να μην ντροπιάζει την

Καρδιά σου.

Νίκος Καζαντζάκης

Νίκος Καζαντζάκης

“Με θαρρούν λόγιο, διανοούμενο,
γραφιά και δεν είμαι
τίποτα απ’ αυτά,
τα δάχτυλά μου όταν γράφω
δεν μελανώνονται, αιματώνονται.
Θαρρώ δεν είμαι παρά τούτο,
μια απροσκύνητη ψυχή”

Νίκος Καζαντζάκης

Νίκου Καζαντζάκη, Ταξιδεύοντας - Ισπανία, Φθινόπωρο 1936

«Στο βαπόρι που πήγαινα στην Πορτογαλία, για να περάσω από κει στο ισπανικό έδαφος, ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο δόκτωρ Κόλιν Ρος, που πήγαινε κι αυτός στην Ισπανία και που έτυχε να βρεθεί στην ίδια καμπίνα μαζί μου, με ρώτησε:

-Είστε υπέρ του πολέμου ή κατά;

-Μήτε υπέρ μήτε κατά, του αποκρίθηκα.
Όπως δεν είμαι μήτε υπέρ μήτε κατά του σεισμού.

Στην Πάλμα της Μαγιόρκας, όπου πρωτοβγήκα ξεκινώντας για την Ισπανία, υπήρχε μεγάλος αναβρασμός. Στρατιώτες, πολίτες, γυναίκες αγριεμένες, κορίτσια καταστόλιστα, γέροι ακουμπισμένοι στ’ αψηλά ραβδιά τους, μαζωμένοι μπροστά από τους στρατώνες, διάβαζαν τα τοιχοκολλημένα νέα. Έβρεχε. Μεγάλα κανόνια γυάλιζαν χαρούμενα σα να γελούσαν μέσα στη βροχή. 

Η μεγάλη γοτθική Μητρόπολη της Πάλμας ήταν γιομάτη περιστέρια. Είχαν καταφύγει  κάτω από τις πόρτες για να μη βρέχουνται, είχαν καθίσει στα κεφάλια των αγίων, τρύπωσαν κάτω από τις μαρμαρένιες φτερούγες των αγγέλων. Όλη η Μητρόπολη γουργούριζε σαν ερωτεμένη περιστέρα. 

Κάποιο καίκι έφευγε την ώρα εκείνη ξεχειλισμένο στρατιώτες,
ένα άλλο φορτωνόταν με το ίδιο τραγικό εμπόρευμα ...

Χέρια σηκώθηκαν χαιρετώντας φασιστικά, μαντίλια κουνήθηκαν,
ζητωκραυγές ακούστηκαν:

-Bίβα λα μουέρτε! Ζήτω ο θάνατος!»

Νίκου Καζαντζάκη, Ταξιδεύοντας  - Ισπανία, Φθινόπωρο 1936

Σπάνια φωτογραφία του Νίκου Καζαντζάκη από τον Ισπανικό εμφύλιο. Εικονίζεται ο μεγάλος συγγραφέας  ως ανταποκριτής της "Καθημερινής", μέσα σε ένα όρυγμα της Εθνικιστικής Ισπανικής Φάλαγγας, παρέα με νεαρούς Φαλαγγίτες Εθνικιστές, που πολεμούσαν εναντίον των κομμουνιστών. Το βιβλίο του Καζαντζάκη "Ταξιδεύοντας στην Ισπανία" είναι σήμερα δυσεύρετο, αφού Καζαντζάκης παίρνει ανοιχτά το μέρος των Εθνικιστών και υμνεί την Φάλαγγα. 

Νίκος Καζαντζάκης "Ασκητική"

Validor - Πηδάει η Φωτιά

Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη "Ταξιδεύοντας - Ισπανία"

(Σ.Σ: Την περίοδο 22.07.1936 - 27.09.1936 οι υπερασπιστές του φρουρίου Αλκάθαρ του Τολέδο - συνολικά 1150 Εθνικιστές και Φασίστες - υπό την ηγεσία του Συνταγματάρχη Χοσέ Μοσκαρντό αντιστάθηκαν απέναντι σε χιλιάδες ερυθροφρουρούς οι οποίοι τους βομβάρδισαν με 100.000 οβίδες πυροβολικού και αεροπορία)

Ο διάλογος στο Αλκαθάρ:

- Εμπρός, εμπρός εδώ ο αρχηγός της "μιλίτσια"

- Εδώ Συνταγματάρχης Μοσκαρντό

- Σας δίδω διορίαν 10 λεπτών, δια να παραδοθήτε. Αν δεν το κάνετε, θα τυφεκίσωμεν τον υιόν σας, τον Λουβοδίκο, που τον έχομεν κρατούμενο.

- Το πιστεύω.

- Δια να γνωρίζετε, ότι σας λέγω την αλήθειαν ο υιός σας παίρνει το ακουστικό.

- Πατέρα ...

- Τι συμβαίνει παιδί μου ;

- Τίποτα. Λέγουν ότι θα με σκοτώσουν, αν δεν παραδοθή το Αλκάθαρ.

- Τότε σύστησε την ψυχή σου τον Θεό, φώναξε: "Ζήτω η Ισπανία" και απέθανε ως ήρως

- Σε φιλώ πολύ πατέρα

- Σε φιλώ πολύ παιδί μου.

Ύστερα από λίγες ημέρες οι Κόκκινοι τηλεφωνούν πάλι στο Μοσκαρντό: "Παράδωσε το Αλκάθαρ, γιατί θα σκοτώσουμε το παιδί σου! - Δεν το παραδίδω - τότε μην κλείσεις το τηλέφωνο, ν' ακούσεις την τουφεκιά, που θα σκοτώση το γιο σου! Οι Κόκκινοι σκότωσαν το παιδί του ..." που ήτο μόλις 17 χρονών.

Sin novedad en el Alcázar!

Νίκος Καζαντζάκης (18.02.1883 - 26.10.1957)

"Ἡ στερνή, ἡ πιὸ ἱερὴ μορφὴ τῆς θεωρίας εἶναι ἡ πράξη"


(Νίκος Καζαντζάκης, ΑΣΚΗΤΙΚΗ)

Νίκος Καζαντζάκης - Η Ράτσα ...

Νίκος Καζαντζάκης (18.02.1883 - 26.10.1957)

« Δεν είναι η λευτεριά πέσε πίτα να σε φάω· είναι κάστρο και το παίρνεις με το σπαθί σου. Όποιος δέχεται από ξένα χέρια τη λευτεριά είναι σκλάβος»

Νίκος Καζαντζάκης

Νίκος Καζαντζάκης.

«Φωτιά ! Να το μέγα χρέος μας σήμερα μέσα σε τόσο ανήθικο κι’ ανέλπιδο χάος. Πόλεμο στους απίστους ! Άπιστοι είναι οι ευχαριστημένοι, οι χορτασμένοι, οι στείροι.»

Νίκος Καζαντζάκης

Νίκος Καζαντζάκης - Η Ράτσα ...

Ή κραυγή δεν είναι δική σου. Δεν μιλάς εσύ, μιλούν αρίφνητοι πρόγονοι μέσα από το στόμα σου. Δεν πεθυμάς εσύ: πεθυμούν αρίφνητες γενεές απόγονοι με την καρδιά σου. Οι νεκροί σου δεν κοίτουνται στο χώμα. Γένηκαν πουλιά, δέντρα, αγέρας. Κάθεσαι στον ίσκιο τους, θρέφεσαι με τη σάρκα τους, αναπνές το χνώτο τους.




Oι μελλούμενες γενεές δε σαλεύουν μέσα στον αβέβαιο καιρό, μακριά από σένα. Ζούν, ενεργούν και θέλουν μέσα στα νεφρά και στην καρδιά σου.Το πρώτο σου χρέος πλαταίνοντας το εγώ σου είναι, στην αστραπόχρονη τούτη στιγμή που περπατάς στη γή να μπορέσεις να ζήσεις την απέραντη πορεία, την ορατή και την αόρατη, του ευατού σου."Δεν είσαι ένας: είσαι ένα σώμα στρατού. Μια στιγμή κάτω από τον ήλιο φωτίζεται ένα από τα προσωπά σου. Κ' ευτύς σβύνει κι ανάβει άλλο, νεοτερό σου, ξωπίσω σου.''

Η ράτσα σου είναι το μεγάλο σου σώμα το περασμένο, το τωρινό και το μελλούμενο. Εσυ είσαι μια λιγόστιγμη έκφραση, αυτή είναι το προσωπό. Εσύ είσαι ο ίσκιος, αυτή το κρέας.Δεν είσαι λεύτερος. Αόρατα μυριάδες χέρια κρατούν τα χέρια σου και τα σαλεύουν. Όταν θυμώνεις, ''Μην πεθάνεις για να μην πεθάνουμε!'' φωνάζουν μέσα σου οι νεκροί. <<Δεν προφτάσαμε να χαρούμε τις γυναίκες που πεθυμήσαμε, πρόφτασε εσύ, κοιμήσου μαζί τους! Δεν προφτάσαμε να κάνουμε έργα τις ιδέες μας, κάμε τις εσύ! Δεν προφτάσαμε να συλλάβουμε και να στερεώσουμε το πρόσωπο της ελπίδας μας, στερεωσέ το εσύ! Τέλεψε το έργο μας! Τέλεψε το έργο μας! Μέρα νύχτα μπαινοβγαίνουμε στο κορμί σου και φωνάζουμε. Όχι δε φύγαμε, δεν ξεκορμιστήκαμε από σένα, δεν κατεβήκαμε στη γής. Μέσα από τα σωθικά σου ξακολουθούμε τον αγώνα. Λύτρωσέ μας!>>Δε φτάνει ν΄ακούς μέσα σου τη βουή των προγόνων. Δεν φτάνει να τους νιώθεις να παλεύουν μπροστά από το κατώφλι του νού σου. Όλοι χύνονται να πιαστούν από το ζεστό μυαλό σου, ν' ανέβουν πάλι στο φώς της μέρας. Μα εσύ να ξεδιαλέγεις. Ποιος πρόγονος να γκρεμιστεί πίσω στα τάρταρα του αιμάτου σου και ποιος ν' ανηφορίσει πάλι στο φώς και στο χώμα. Μην τους λυπάσαι! Κάθου άγρυπνος στην καταβόθρα της καρδιάς σου και ξεδιάλεγε. Τούτος ο ίσκιος να λές, είναι ταπεινός, σκοτεινός σα ζώο να φύγει! Τούτος είναι σιωπηλός και φλεγόμενος, πιο ζωντανός από μένα ας πιεί το αίμα μου όλο!

Φώτισε το σκοτεινό αίμα των προγόνων, σύνταξε τις κραυγές τους σε λόγο, καθάρισε τη βουλησή τους, πλάτηνε το στενό τους ανήλεο μέτωπο αυτό είναι το δεύτερο σου χρέος.Γιατί δεν είσαι μονάχα σκλάβος. Ευτύς ως γεννήθηκες, μια νέα πιθανότητα γεννήθηκε μαζί σου, ένας λεύτερος σκιρτημός τρικυμίζει τη μεγάλη ζοφερή καρδιά του σογιού σου. Φέρνεις θες δεν θες, ένα νέο ρυθμό. Μια νέα επιθυμία, μια νέα ιδέα, μια θλίψη καινούρια. Θες δε θές, πλουτίζεις το πατρικό σου σώμα. Κατα που θα κινήσεις; Πως θ' αντικρύσεις τη ζωή και το θάνατο, την αρετή και το φόβο; Όλη η γενεά καταφεύγει στο στήθος σου και ρωτάει και προσδοκάει με αγωνία.Έχεις ευθύνη. Δεν κυβερνάς πια μονάχα τη μικρή ασήμαντη υπαρξή σου. Είσαι μια ζαριά όπου για μια στιγμή παίζεται η μοίρα του σογιού σου. Κάθε σου πράξη αντιχτυπάει σε χιλιάδες μοίρες.

Ως περπατάς ανοίγεις, δημιουργάς την κοίτη όπου θα μπεί και θα οδέψει ο ποταμός των απογόνων. Όταν φοβάσαι, ο φόβος διακλαδώνεται σε αναρίθμητες γενεές κ' εξευτελίζεις αναρίθμητες ψυχές μπροστά και πίσω σου. Όταν υψώνεσαι σε μια γενναία πράξη, η ράτσα σου ολάκερη υψώνεται κι αντριεύει.<<Δεν είμαι ένας! Δεν είμαι ένας! >> Τ' όραμα τούτο κάθε στιγμή να σε καίει. Δεν είσαι ένα άθλιο λιγόστιγμο κορμί, πίσω από πήλινη ρεούμενη μάσκα σου ένα πρόσωπο χιλιοχρονίτικο ενεδρεύει. Τα πάθη σου κ' οι ιδέες σου είναι πιο παλιά από την καρδιά και το μυαλό σου. Το σώμα σου το αόρατο είναι οι πεθαμένοι πρόγονοι κι οι απόγονοι οι αγέννητοι. Το σώμα σου τ' ορατόείναι οι άνδρες, οι γυναίκες, και τα παιδιά που ζούν της δικής σου ράτσας.

Μονάχα εκείνος λυτρώθηκε από την κόλαση του εγώ του που νιώθει να πεινάει, όταν ένα παιδί της ράτσας του δεν έχει να φάει, και να σκιρτάει πασίχαρος, όταν ένας άντρας και μια γυναίκα του σογιού του φιλιούνται. Όλα τούτα είναι μέλη του μεγάλου ορατού κορμιού σου. Πονάς και χαίρεσαι σκορπισμένος ως τα πέρατα της γης μέσα σε χιλιάδες ομοαίματα κορμιά.Όπως μάχεσαι για το μικρό σου σώμα, πολέμα και για το μεγάλο. Πολέμα όλα τούτα τα κορμιά σου να γίνουνε δυνατά, λιτά, πρόθυμα. Να φωτιστεί ο νους τους, να χτυπάει η καρδιά τους φλεγόμενη, γενναία, ανήσυχη.

Πως μπορείς να έισαι δυνατός, φωτεινός, γενναίος, αν οι αρετές τούτες δεν τρικυμίζουν ολάκερο το μεγάλο σου σώμα;Πως μπορείς να σωθείς αν δεν σωθεί ολάκερο σου το αίμα; Ένας από την ράτσα σου να χαθεί, σε συντραβάει στο χαμό του. Ένα μέλος του κορμιού και του νού σου σαπίζει.

Να ζείς βαθιά, όχι σαν ιδέα, παρά ως σάρκα κ' αίμα την ταυτότητα τούτη.Είσαι ένα φύλλο στο μέγα δέντρο της ράτσας. Να νιώθεις το χώμα ν' ανεβαίνει από τις σκοτεινές ρίζες και ν΄απλοκαμιέται στα κλαριά και στα φύλλα. Ποιός είναι ο σκοπός σου; Να μάχεσαι να πιαστείς στερεά από το κλαρί κ' είτε σα φύλλο, είτε σαν ανθός, έιτε σαν καρπός, να σαλεύει μέσα σου, ν' ανανεώνεται και ν' αναπνέει ολάκερο το δέντρο.


ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΟΥ ΧΡΕΟΣ ΕΧΤΕΛΩΝΤΑΣ ΤΗ ΘΗΤΕΙΑ ΣΟΥ ΣΤΗ ΡΑΤΣΑ , ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΝΙΩΣΕΙΣ ΜΕΣΑ ΣΟΥ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ.

Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους.

Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιό τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει ...