Ο Δημήτριος Βεζανής (1904-1968), ως διαπρεπής πολιτικός
επιστήμονας, στάθηκε αληθινός φάρος της ελληνικής διανοήσεως αλλά και κορυφαίος
θεωρητικός αυτού που αποκαλούμε Ελληνικό Εθνικισμό.
Διετέλεσε διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του
Μονάχου, καθηγητής Γενικής Πολιτειολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και
Συνταγματικού Δικαίου στην Πάντειο, νομάρχης Άρτας (1930-1) και διευθυντής του
Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (1936-48).
Σφάλλει απολύτως όποιος υποθέσει πως επρόκειτο για άλλον
έναν τυπικό τεχνοκράτη, εγκλωβισμένο μεταξύ 4 τοίχων και αρκετών στοιβών
βιβλίων ενώ είναι συκοφάντες και γελοίοι όσοι προσπαθούν να μειώσουν την αξία
του έργου του.
Με την πρακτική λογική του, πρωταγωνίστησε στα δημόσια
δρώμενα και πραγμάτωσε ενεργητικά τις αρχές της Εθνικιστικής ιδεολογίας του.
Στον μεσοπόλεμο είχε συνεργαστεί με την «Οργάνωση
Εθνικοφρόνων Σοσιαλιστών» του Ιάκωβου Διαμαντοπούλου και ήταν συνεργάτης της
εφημερίδας «Ο Εθνικοσοσιαλιστής» που εξέδιδε από το 1934 το εν λόγω πολιτικό
κόμμα καθώς και του περιοδικού «Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών»,
που εξέδιδε ο καθηγητής Δημήτριος Καλιτσουνάκης.
Ο Δημήτριος Βεζανής όντως πίστευε ακράδαντα στην
αναγκαιότητα συζεύξεως του εθνικισμού με την κοινωνική αλληλεγγύη.
Είχε τονίσει ότι η αγωγή της νεολαίας
δεν πρέπει να αρκείται στη μετάδοση της πίστης σε ορισμένα ιδανικά ενώ έγραφε
ότι «απαραίτητη είναι η σαφής διάκρισης από τας εχθρικάς και αντιπάλους
ιδεολογίας. Χρειάζεται ακόμη το Μίσος».
Στη μελέτη του «Η Κρίσις του Δημοκρατισμού» αναφέρει ότι ο
Φασισμός είναι:
«μια πνευματική κίνησις, μία επανάστασις ψυχών κατά της
υφισταμένης τάξεως των πραγμάτων ...{...}... ο Φασισμός δεν προτιμά την
δουλείαν από την ελευθερίαν.
Αλλά βλέπων τον άμεσον, τον μέγα κίνδυνον όστις
απειλεί όχι μόνον το παρόν αλλά και το μέλλον της φυλής θέλει να τη σώση πάσει
δυνάμει, έστω και με θυσίαν των μεγαλυτέρων ανθρωπίνων αγαθών.
Η διαφορά λοιπόν
μεταξύ αντιδημοκρατών και δημοκρατών δεν είναι ότι οι πρώτοι τάσσονται υπέρ της
δουλείας και οι δεύτεροι υπέρ της ελευθερίας. Αλλ’ ότι οι πρώτοι βλέπουν τον
κίνδυνον ενώ οι δεύτεροι δεν θέλουν να ιδούν αυτόν».
Γνώριζε προσωπικά τον αντικομμουνιστή Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα
που δημιούργησε μέσω της «Χ» το πρώτο οργανωμένο αντάρτικο πόλης με έδρα το Θησείο, συνέδραμε
στις μεταπολεμικές πολιτικές του κινήσεις του «Διγενή», ενώ συνήθιζε να
περιπολεί ένοπλος οδηγώντας ένα τζιπ στις γειτονιές που κυριαρχούσαν οι κομμουνιστές σκορπώντας
πανικό στους αιμοσταγείς οπαδούς του Πλουμπίδη και του Ζαχαριάδη.
Δημιούργησε τον «Εθνικιστικό Σύνδεσμο» μαζί με τους Ρουμάνη,
Παμπούκη, Σούτζο κ.α. και προετοίμασε στην οικία του τον ένοπλο αγώνα της αντάρτικης
ΕΟΚΑ κατά των Άγγλων (ανήκοντας στην δωδεκαμελή επιτροπή που υπέγραψε τον όρκο
του αγώνα στις 7/3/1953).
Με την δράση του αυτή ο Βεζανής απέδειξε ότι ο ριζοσπαστικός
εθνικισμός, σε αντίθεση με την «εθνικοφροσύνη», δεν είναι απλά ο ενστερνισμός
κάποιων αξιών και ιδανικών αλλά η συνεχής δράση και προσπάθεια για την
πραγματοποίηση τους.
Μιλώντας στις 9 Σεπτεμβρίου 1945 στον χώρο του τότε
κινηματογράφου «Καπιτόλ» στον Πειραιά, με θέμα τον Ελληνικό εθνικισμό, ο
Βεζανής είπε:
«Εθνικισμός είναι το σύμβολο μιας πίστεως, μιας
ολοκληρωμένης κοσμοθεωρίας. Και οι εθνικιστές είναι οι πιστοί της θρησκείας
αυτής. Εις τας τάξεις των εθνικιστών δεν γίνονται δεκτοί όσοι απλώς πιστεύουν
και δέχονται την ιδέα του έθνους, αλλά μόνο εκείνοι που πιστεύουν εις αυτήν και
είναι έτοιμοι να την πραγματοποιήσουν. Και εις αυτό ακριβώς το σημείο έγκειται
η διαφορά μεταξύ του απλώς εθνικόφρονα και του εθνικιστή»
... Πιστεύουμε στο Σοσιαλισμό. Ο Εθνικισμός ο οποίος τόσο
προέχουσαν θέση δίνει εις το σύνολο και του οποίου η κυριότερη ηθική επιταγή
λέγει «θυσιάσου χάριν του συνόλου» δεν μπορεί παρά να θέλει να εξυψώσει όλους
εκείνους οι οποίοι έχουν την τιμή να ανήκουν στο ελληνικό έθνος.
Ο Σοσιαλισμός
όμως των οποίον θέλουμε διαφέρει ριζικώς από τον Σοσιαλισμό του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ
λέγει «αρπάχτε και φάτε». Εμείς λέμε «δημιούργησε και ζήσε» ...
Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτριο Κιτσίκη ήταν θαυμαστής και
συνεχιστής των έργων των Περικλή Γιαννόπουλου και Ίωνος Δραγούμη καθώς και
θεωρητικός ενός «καθαρά ελληνικού Φασισμού», ενώ πάντα κατά τον Κιτσίκη, το
στρατιωτικό καθεστώς της 21ης Απριλίου είχε αποφασίσει να του αναθέσει
υπουργικά καθήκοντα, όμως η απόφαση ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή (…) μετά
από παρασκηνιακές ενέργειες του ξένου παράγοντα προς το περιβάλλον της ηγετικής τριανδρίας.
Το 1968 υπέστη έμφραγμα του μυοκαρδίου και νοσηλεύτηκε στο
νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Πέθανε στο σπίτι του μετά από καρδιακή ανακοπή.
γράφει ο Μυρμιδών
Ο ελληνικός εθνικισμός οφείλει πάρα
πολλά στην λαμπρή προσωπικότητα του καθηγητή Πολιτικών Επιστημών και ταυτόχρονα
νομικού Δημητρίου Βεζανή (1904-1968), καθώς ο τελευταίος ανέλυσε συστηματικά
και ουσιαστικά την ελληνική έκφανση του εθνικισμού όχι μόνο φιλοσοφικά, αλλά
και κοινωνιολογικά, προσαρμόζοντας την στα ελληνικά δεδομένα.
Ναι μεν είχαν
προηγηθεί και άλλοι θεωρητικοί Έλληνες εθνικιστές κατά το παρελθόν, αλλά ο
βαθμός της συστηματοποίησης του εθνικιστικού ζητήματος κατέστη εφικτός μόνο από
τον ίδιο τον Βεζανή, προτείνοντας παράλληλα στα κείμενά του και πολλές λύσεις
για μία πληθώρα ζητημάτων, τα οποία εξακολουθούν να μαστίζουν μέχρι και σήμερα τον
Ελληνισμό. Ευτυχώς για τον εθνικιστικό χώρο η προσωπικότητα του δεν έχει
παραγκωνισθεί, όπως άλλες, και έτσι κατέστη εφικτή η ανάδειξητης εξαιρετικής
ποιότητας λόγου, η οποία εντοπίζεται στα κείμενά του.
Η συνεισφορά του όμως δεν
περιορίζεται μόνο στην ενασχόλησή του με το φαινόμενο του ελληνικού εθνικισμού.
Αντιθέτως, ο Δημήτριος Βεζανής προέβη και σε έναν καλοπροαίρετο σχολιασμό των ιδεολογιών
του Φασισμού και του Εθνικοσοσιαλισμού αντίστοιχα, βάσει του βιβλίου Το δόγμα
του Φασισμού από τους Μπενίτο Μουσολίνι & Τζιοβάνι Τζεντίλε, όπως επίσης και
του βιβλίου Ο Αγών μου του Αδόλφου Χίτλερ. Πέραν της γενικής ανάλυσης,
των εγκωμιαστικών σχολίων και τέλος των παρατηρήσεων του Βεζανή επί των
προαναφερθέντων κειμένων, το παρόν άρθρο θα αναδείξει τα σημεία στα οποία ο
Δημήτριος Βεζανής άσκησε κριτική τόσο στον Φασισμό, όσο και προς τον
Εθνικοσοσιαλισμό.
Γενικά για τον φασισμό:
Ο Βεζανής ήδη από την εποχή του
διαπίστωσε το συχνό και μάλλον σκόπιμο λάθος ταύτισης του φασισμού με την
στρατιωτική δικτατορία. Η έλλειψη δημοκρατίας μέχρι και σήμερα συγχέεται
αυθαιρέτως με την ιδεολογία του φασισμού, παρ’ όλο που πρόκειται για εντελώς
διαφορετικές έννοιες, καθώς ο φασισμός αποτελεί μία ιδεολογία, ενώ η δικτατορία
μία μορφή πολιτειακής οργάνωσης. Ο Βεζανής λοιπόν δήλωσε ευθέως ότι η
αιφνιδιαστική κατάληψη της εξουσίας, δεν συνιστά βασική αρχή του φασισμού,
πολλώ δε μάλλον καταστατική.
Επίσης, ο φασισμός δεν αποτελεί μία ιδεολογία, η
οποία προτιμά την δουλεία από την ελευθερία, όπως αναπαράγουν οι υλιστικές και
υποκριτικές, πλην όμως κυρίαρχες ιδεολογίες μέχρι και σήμερα. Η φασιστική
ιδεολογία απλώς αναγνωρίζει ότι πρέπει να υπάρξουν συχνά γενναίες και μεγάλες
θυσίες, προκειμένου να αποτραπεί ένας μεγάλος και άμεσος κίνδυνος της φυλής.
Για τον Βεζανή, ο φασισμός αποτελούσε μία πνευματική κίνηση, μία επανάσταση για
την ακρίβεια των ψυχών κατά της υφιστάμενης τάξεως πραγμάτων και μία υπαγωγή
των ατομικών δυνάμεων σε μία γενική κοσμοθεωρία. Ακόμη, ο φασισμός συνδέεται με
άλλες πνευματικές διδασκαλίες και αποτελεί ένα σύστημα πολιτικών ιδεών
στηριζόμενο σε μία μεταφυσική και σε μία φιλοσοφία γενικότερα από την οποία
αντλεί το κύρος του.
Για τον φασισμό όπισθεν της ύλης και του κόσμου των
αισθήσεων υπάρχει πρωτίστως το πνεύμα. Συνεπώς, η φασιστική ιδεολογία είναι μία
πνευματική θεωρία και δεν αποδέχεται επ’ ουδενί λόγω την παράδοση των ανθρώπων στον
υλικό ηδονισμό. Το πνεύμα, κατά τον φασισμό, είναι αυτό, το οποίο συνενώνει τα
άτομα σε χώρο και χρόνο, μέσω της παράδοσης και των κοινών πνευματικών δεσμών.
Οι υλιστικές απολαύσεις δεν αποτελούν το παν, η απάρνησή των όμως οδηγεί στην
απελευθέρωση του ανθρώπου από τα χωροχρονικά δεσμά, γιατί τον συνδέουν με το
εθνικό του παρελθόν και μέλλον. Ο φασισμός είναι αντι-ατομικίστικος και
αντιφιλελεύθερος, γι’ αυτό κι ο φασισμός θέλει τον άνθρωπο ενεργητικό και
υπόχρεο σε δράση με όλες του τις δυνάμεις. Ως εκ τούτου, ο φασισμός δεν
ταυτίζεται με τον Μεσαίωνα, όπως ήδη από τότε επιχειρούσαν να τον ταυτίσουν οι
διεθνιστικές ιδεολογίες, αποσκοπώντας έτσι να έχουν το μονοπώλιο της κακής
εννοούμενης «προόδου».
Τουναντίον, ο φασισμός επιδιώκει το κράτος να στηρίζεται
επί ευρείας λαϊκής βάσεως, θέλει δηλαδή μία ρουσωικής μορφής συμμετοχή του
συνόλου στο κίνημά του. Αντίληψη δογματικά αντίθετη με τα όσα συνέβαιναν στον Μεσαίωνα.
Γι’ αυτό και το άτομο δεν εξαφανίζεται εντός της φασιστικής ιδεολογίας, αλλά
πολλαπλασιάζεται από την ενωμένη δύναμη των άλλων. Το δε κράτος δεν είναι απλώς
ένα άθροισμα ατόμων ή μία πλειοψηφία, ούτε αποζητά απλά μία υλική ευδαιμονία
έχοντας ως ιδεώδες το να καταστούν οι άνθρωποι απλά χορτασμένοι και παχυλοί,
όπως επιδιώκει ο μαρξισμός, κατά συνέπεια.
Η μαρξιστική αυτή αντίληψη
εναντιώνεται με το πνεύμα της δράσεως του φασισμού, διότι ο τελευταίος θέλει
την υπερένταση της ζωής, ούσα ένα καθήκον, μία ανάγκη για εξύψωση και κατάκτηση
στόχων και ιδανικών. Γι’ αυτό η ζωή στον φασισμό πρέπει να είναι υψηλή και
γεμάτη, απόλυτη εκδήλωση της οποίας είναι ο πόλεμος. Το φασιστικό δε κράτος
είναι μία ομάδα ανθρώπων, ενοποιημένη από μία ιδέαν θελήσεως προς ύπαρξη και
επικράτηση με την συνείδηση αυτής της ενοποιήσεως. Ο Δημήτριος Βεζανής
αποτίμησε το έργο του Μπενίτο Μουσολίνι και Τζιοβάνι Τζεντίλε ως «πνευματικά
βαθυστόχαστο» και θεώρησε αξιοσημείωτο το ότι το ιδεολογικό αυτό δόγμα συμπυκνώνεται
σε λίγες μόνο σελίδες.
Το παραπάνω κείμενο, όπως αναφέρει ο Βεζανής, χωρίζεται
σε 2 μέρη. Το πρώτο αφορά τις θεμελιώδεις ιδέες του φασισμού και το δεύτερο την
πολιτική και κοινωνική διδασκαλία. Ειδικότερα, το πρώτο σκέλος αφορά την
θεωρητική δομή της φασιστικής ιδεολογίας, ενώ το έτερο σκέλος αφορά την
ανάπτυξη και εφαρμογή των θεμελιωδών ιδεών του δόγματος του φασισμού.
Το λάθος του φασισμού:
Ίσως το σοβαρότερο, αλλά και πιο
εξόφθαλμο σφάλμα της φασιστικής ιδεολογίας, αφορά την υπερβολική εξύμνηση προς
το κράτος. Συγκεκριμένα, για τον Μουσολίνι το κράτος είναι ο δημιουργός του
Έθνους και όχι το αντίστροφο, το οποίο ίσχυε κατά τον 19ο αιώνα. Για
τον ιταλικό φασισμό, το κράτος δεν προκύπτει από το Έθνος, αλλά το Έθνος από το
κράτος. Το δε Έθνος δεν στηρίζεται στην φυλή ή στην πατρίδα, αλλά μόνο στο
κράτος αυτό καθεαυτό. Το Έθνος αποτελεί μία ασυνείδητη και παθητική κατάσταση
εντός του λαού, όμως το κράτος εκφράζει την συνειδητή θέληση προς ύπαρξη και
επικράτηση του Έθνους, άρα μόνο αυτό δίνει ζωή στο Έθνος, διότι μόνο το κράτος
ζει, εφόσον μπορεί να εξελιχθεί.
Εν ολίγοις, το κράτος υπερέχει, διότι μόνο
αυτό μπορεί να εκφράσει την ενέργεια και μόνο αυτό δύναται να δημιουργήσει. Το
κράτος επίσης δεν υποχρεούται να υπηρετήσει το Έθνος και τις αξίες του. Η
θεμελιώδης αυτή ερμηνεία της σχέσεως κράτους-Έθνους, κατά την οποία, το κράτος
προηγείται αξιακά του Έθνους, συχνά αποσιωπάται ή λησμονείται, κατά την
παρουσίαση του εν λόγω ιταλικού ιδεολογήματος.
Τόσο κατ’ εμέ, όσο και για τον
Δημήτριο Βεζανή, η υπεροχή αυτή του κράτους έναντι του Έθνους είναι αρκετά
προβληματική, διότι αγνοεί το γεγονός ότι το κράτος έχει ως βάση του το Έθνος
και ότι το τελευταίο αποτελεί απλώς την τεχνητή, νομική και πολιτική έκφραση
ενός Έθνους, το οποίο πάντοτε είναι κάτι το υπαρκτό και διαχρονικό. Η παραπάνω
απόρροια σκέψεως προκύπτει, λόγω του ότι ο φασισμός υπερεκτιμά τόσο πολύ την
ισχύ της κρατικής εξουσίας, ώστε να οδηγείται στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι
είναι ιεραρχικά ανώτερο το κράτος από το Έθνος. Ενδεχομένως η άποψη αυτή του
Μουσολίνι εδράζεται και στην πεποίθηση ότι το Έθνος είναι κάτι το άυλο και ρευστό,
ενώ το κράτος κάτι το απτό και οργανωμένο.
Με άλλα λόγια, ο φασισμός
αντιλαμβάνεται ότι η εθνική συνέχεια μέσω της επίκλησης των προγόνων, των
αγέννητων νεκρών και της σύνδεσης των με τους τωρινούς γηγενείς κατοίκους,
καθώς επίσης και με το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων, τα οποία συνδέονται
με ένα Έθνος, καθίστανται δυνατά μόνο μέσω του κράτους και γι’ αυτό το
τελευταίο οφείλει να προηγείται.
Η άποψη αυτή όμως είναι αρκετά επιφανειακή,
διότι αγνοεί την μεταφυσική διάσταση του Έθνους, την οποία ο ίδιος ο Βεζανής
αναγνωρίζει ως συστατικό στοιχείο της ιδεολογίας του φασισμού. Ίσως η παραπάνω
άποψη περί υπεροχής του κράτους έναντι του Έθνους, να αποτελεί και ένα
ιδεολογικό κατάλοιπο της επιρροής του μαρξισμού στον Μουσολίνι, όσο αυτός ήταν
ενταγμένος, ως γνωστόν, στο σοσιαλιστικό κόμμα και μάλιστα αρθρογραφούσε στο
περιοδικό «Avanti».
Ο εθνικοσοσιαλισμός ως ανώτερος του
φασισμού:
Ο Βεζανής φρονεί ότι ο
εθνικοσοσιαλισμός, όπως εκφράζεται από το βιβλίο Ο Αγών μου, είναι
ανώτερη ιδεολογία από την φασιστική, διότι το βιβλίο του Χίτλερ, αν και
πλατειάζει με συχνές επαναλήψεις, εντούτοις υπερέχει διότι δεν δίδει μόνο την
θεωρία πίσω από την εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία, αλλά αφηγείται και την γένεσή
της. Ο Βεζανής παρατηρεί ότι ο Χίτλερ ήταν βαθιά επηρεασμένος από τον
πανγερμανισμό, ένα πνεύμα, το οποίο υπήρχε διάχυτο στην Αυστρία, ακόμη και όταν
αυτή τότε αποτελούσε τμήμα της Αυστροουγγαρίας και όχι της Γερμανίας. Αυτό ίσως
ωφέλησε τον Χίτλερ κατά την ανάπτυξη της θεωρίας του, επειδή ακριβώς ο ίδιος
δεν ήταν Γερμανός πολίτης ή υπήκοος, άρα αυτό τον οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το
κράτος δεν είναι απαραίτητο για την ύπαρξη ενός Έθνους, παρά μόνο για την
έκφραση του τελευταίου.
Ο εθνικοσοσιαλισμός σκοπεύει στην υλοποίηση μίας ιδέας
της φυλής. Αυτό απαιτεί προγραμματισμό και γι’ αυτό το κράτος αποτελεί το μέσο,
δηλαδή τον μηχανισμό εκείνο ικανοποίησης των επιδιώξεων της παραπάνω ιδέας. Ο
εθνικοσοσιαλισμός δεν υπηρετεί τυφλά το κράτος ως εν είδη αυτοσκοπό, αντιθέτως
αν χρειαστεί, καλείται να το ανατρέψει και εκεί ακριβώς έγκειται η ειδοποιός
διαφορά μεταξύ φασισμού και εθνικοσοσιαλισμού, διότι στον τελευταίο το Έθνος,
ως η ευσυνείδητος φυλή, υπερέχει συγκριτικά με το κράτος. Ο Χίτλερ, όπως
αναγνωρίζει και ο Βεζανής, διέκρινε ότι η ανθρωπότητα χωρίζεται σε φυλές. Κυρίαρχη
θέση έχει η Λευκή/Άρια φυλή, η οποία παράγει πολιτισμό, δυνάμει του
ιδεαλιστικού της πνεύματος και της τάσης της το άτομο να θυσιάζεται υπέρ του
συνόλου. Εντός της Λευκής φυλής υπάρχουν διάφορα είδη πολιτισμού, όπως
προκύπτουν από τα διάφορα Έθνη, ορισμένα εκ των οποίων διακρίνονται για τις
πνευματικές τους αρετές (π.χ. έφεση προς γνώση) και άλλα για τις ψυχικές τους
(π.χ. έφεση προς ανδρεία).
Η Κίτρινη φυλή δύναται κυρίως να συντηρήσει τον
πολιτισμό και όχι να τον δημιουργήσει, ενώ η Νέγρικη φυλή δεν μπορεί ούτε να
παράξει, ούτε να συντηρήσει πολιτισμό, παρά μόνο σε έναν βαθμό να τον
αφομοιώσει. Ανώτερες από την Νέγρική φυλή, αλλά εξίσου κατώτερες από την Λευκή
και την Κίτρινη φυλή είναι η Ερυθρά/Κόκκινη και η Πολυνησιακή.
Για τους Εβραίους:
Ένα πρώτο σημαντικό θέμα, το οποίο
σχολιάζει ο Βεζανής κατά την ανάλυση της εθνικοσοσιαλιστικής κοσμοθεωρίας,
αποτελεί το εβραϊκό έθνος. Ο Δημήτριος Βεζανής θεωρούσε σφάλμα την άποψη ότι οι
Εβραίοι είναι κατώτεροι εξ απόψεως νοημοσύνης. Συγκεκριμένα, ο Βεζανής φρονούσε
ότι οι Εβραίοι ήταν και νοήμονες και κατείχαν στοιχεία γενναιότητας. Απόδειξη
της ευφυίας τους ήταν το ότι ήταν ικανοί στο εμπόριο, ενώ παράλληλα έδειξαν
γενναιότητα πολλών αιώνων κατά τις διώξεις, τις οποίες υπέστησαν καθ’ όλη την
διάρκεια της υπάρξεώς τους.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Βεζανής κατέτασσε τους
Εβραίους απαραιτήτως ως ισάξια μέλη της Λευκής Φυλής, ούτε ηρνείτο τις πράξεις
των Εβραίων εις βάρος της ανθρωπότητας και δη εις βάρος των Λευκών. Αυτό, το
οποίο κυρίως μάλλον ισχυριζόταν ήταν ότι δεν είναι κυριολεκτικά φρόνιμο, αλλά
μάλλον αντιδραστικό και επιφανειακό να χαρακτηρίζεται συλλήβδην ο εβραϊκός λαός
ως χαμηλής νοημοσύνης και όχι ως ηθικά κατακριτέος, επειδή ακριβώς ο λαός αυτός
«μολύνει» την ανθρωπότητα με υλιστικές διαθέσεις επιδιώκοντας την καταστροφή
της, προκειμένου να κυριαρχήσει ο ίδιος.
Τούτων λεχθέντων, ο Βεζανής θεωρεί ότι
ο εβραϊσμός διέπεται από έλλειψη συγκεκριμένων ηθικοπνευματικών αρετών και μία
τάση κυριαρχίας έναντι της ανθρωπότητας. Επειδή ακριβώς μάλιστα ο εβραϊκός λαός
έχει επιτύχει στο σχέδιό του με συστηματικό τρόπο για τόσους αιώνες, δεν θα
έπρεπε να θεωρείται ως λαός με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, όπως αποτελούν οι λαοί
της νέγρικης κυρίως φυλής, διότι αυτό πιθανώς και να υποτιμά επικίνδυνα την
δυνατότητα εκπλήρωσης των ύπουλων διαθέσεών του.
Τα λάθη του εθνικοσοσιαλισμού:
Εις ότι αφορά τον εθνικοσοσιαλισμό, ο
Βεζανής άσκησε κριτική στην εν λόγω ιδεολογία, την οποία μελετούσε ήδη από το
1935, αναδεικνύοντας ορισμένες αδυναμίες της. Το πρώτο σημείο κριτικής του
Δημητρίου Βεζανή προς τον εθνικοσοσιαλισμό ήταν η πανγερμανική του θεώρηση και
κατ’ επέκταση ηαντίληψη της θεωρίας αυτής ότι το γερμανικό φύλο αποτελεί
αποκλειστική πηγή δημιουργίας ολόκληρου του πολιτισμού της ανθρωπότητάς ή έστω
του μεγαλύτερου μέρους του.
Σύμφωνα με τον Βεζανή, δεν προκύπτει από πουθενά
ότι το γερμανικό φύλο υπερισχύει των λοιπών φύλων της Λευκής Φυλής, πολλώ δε
μάλλον ότι το γερμανικό φύλο αποτελεί την μοναδική αιτία γενέσεως πολιτισμού. Ο
Βεζανής μάλιστα διακρίνει ότι στην εθνικοσοσιαλιστική θεώρηση η γερμανική
εθνότητα, αποκτά μία τέτοια αξία, ώστε να καταλήγει και αυτοτελής, άρα
παρουσιάζεται σαν μία ξεχωριστή γερμανική φυλή, η οποία διακρίνεται από τις
λοιπές εθνότητες, οι οποίες απαρτίζουν την Λευκή φυλή.
Η εθνικοσοσιαλιστική
οπτική μάλιστα τείνει προς την άποψη ότι το αριανό αίμα ταυτίζεται, στην
καλύτερη των περιπτώσεων, με το γερμανικό. Κάτι τέτοιο όμως, όπως σχολιάζει ο
Βεζανής, είναι απολύτως αναπόδεικτο. Η σύγχρονη βιολογία, όπως συμπληρώνει,
απορρίπτει την άποψη, η οποία αναφέρεται στο βιβλίο Ο Αγών μου ότι δηλαδή
οι φυλές είναι απολύτως καθαρές και φρονεί ότι η ανάμειξη με μόνο κοινής
καταγωγής άτομα, μιας ορισμένης δηλαδή εθνότητας εντός της Λευκής φυσικά φυλής
(με άλλα λόγια η ιδέα ανάμιξης ατόμων εντός της γερμανικής εθνότητας και μόνο) ωθεί
στον εκφυλισμό των υποκειμένων, διότι το κάθε άτομο καθίσταται ευάλωτο σε
ασθένειες, ελλείψει αντλήσεως χρήσιμων βιολογικών στοιχείων από άλλους
ανθρώπους, οι οποίοι ανήκουν πάντοτε στην Λευκή φυλή, αλλά είναι απλά
διαφορετικής καταγωγής, δηλαδή εθνότητας μη γερμανικής.
Η πρόσμιξη δηλαδή
εθνοτήτων, οι οποίες φυσικά ανήκουν στην ανώτερη κοινή Λευκή φυλή, όχι μόνο
επιτρέπεται, κατά τον Βεζανή, αλλά επιβάλλεται, προκειμένου να βελτιωθούν τα
εκάστοτε άτομα μιας εθνότητας, διότι κατά αυτόν τον τρόπο αντλούνται τα
καλύτερα στοιχεία από μία τέτοια μίξη με εξίσου ανώτερες εθνότητες, ούσες εντός
της Λευκής φυλής. Επισημαίνεται δε από τον Βεζανή ότι ακόμη και αν ίσχυε αυστηρώς
το δίκαιο της Νυρεμβέργης ως προς τους φυλετικούς κανόνες, τους οποίους έθετε
για την απόκτηση της ιδιότητας του Γερμανού πολίτου, ο Βεζανής παρατηρεί ότι οι
ίδιοι οι παραπάνω νόμοι επέτρεπαν την απόκτηση της παραπάνω ιδιότητας του
πολίτου, εφόσον ο αιτών διέθετε έναν ανιόντα β’ βαθμού εβραϊκής καταγωγής ή μη
Γερμανό γενικότερα.
Αν πράγματι λοιπόν επιδιωκόταν η καθαρότητα της φυλής, όπως
όριζαν οι εθνικοσοσιαλιστές, αυτό θα συνεπαγόταν αναγκαστικά την ανυπαρξία
οιουδήποτε ξένου στοιχείου σε οποιονδήποτε βαθμό.
Επιπροσθέτως, ο Βεζανής
διαφωνούσε με την οπτική του εθνικοσοσιαλισμού ότι το άτομο από μόνο του είναι
δημιουργός πολιτισμού. Κατά τον Βεζανή, δημιουργός πολιτισμού κάποιες φορές
είναι και το σύνολο ως μάζα, ενίοτε δε το άτομο, αμφότεροι όμως μπορούν να
είναι στοιχεία δημιουργικής ισχύος. Η μάζα συνήθως παράγει ως προς το σκέλος
του πολιτισμού, το δίκαιο, τα ήθη και τα έθιμα, ενώ το άτομο την φιλοσοφία, την
τέχνη και την επιστήμη. Ο Βεζανής ακόμη δεν θεωρούσε ότι η βιολογική καταγωγή
και μόνο ήταν ο παράγων δημιουργίας του πολιτισμού. Ως αιτίες ανάπτυξης ενός
πολιτισμού συμπεριέλαβε επίσης το κλίμα και την γεωγραφία μίας περιοχής, καθώς
επίσης και τους κοινωνικούς και κρατικούς όρους επί μίας περιοχής.
Δεν
λησμόνησε όμως να επισημάνει ο ίδιος ότι η φυλή είναι οπωσδήποτε η πιο σταθερή
και σημαντικότερη αιτία γένεσης του πολιτισμού, απλά δεν είναι η μόνη, ούτε κατά
συνέπεια η διαίρεση των φυλών προκύπτει, βάσει μόνο του δέρματος, το οποίο
είναι το πιο εμφανές σημείο διάκρισης των. Ο διαχωρισμός των φυλών είναι πολύ
πιο βαθύς και θεμελιώδης από την απλή διαφορά εξωτερικής εμφάνισης.
Τέλος, ο
Βεζανής θεωρούσε ότι ο εθνικοσοσιαλισμός δεν ανέπτυξε τόσο το θέμα της
θρησκείας, καθώς κρατούσε μία απόσταση σε θέματα θεϊκής πίστης και εκκλησιών.
Για τον Βεζανή όμως ο Ελληνισμός και κατ’ επέκταση ο ελληνικός εθνικισμός έχει
μία σχέση αρμονικής σύνδεσης με την Ορθοδοξία, η οποία διέπεται και από μία
αλληλοϋποστήριξη. Ενδεχομένως ο Βεζανής εδώ να υπονοεί ότι η έλλειψη περαιτέρω ανάλυσης
του θρησκευτικού ζητήματος από τον
εθνικοσοσιαλισμό, οφειλόταν σε ιστορικά και εμπειρικά αίτια και άρα
αιτιολογείται. Αντιθέτως, στην Ελλάδα επί αιώνες ανεπτύχθη προαναφερθείσα
αρμονική συνύπαρξη με την Ορθόδοξη πίστη κατά τρόπο φυσικό, γεγονός, το οποίο
δεν συνέβη με κάποια αντίστοιχη θρησκεία στην Γερμανία. Η έλλειψη έντονης
συσχέτισης του εθνικοσοσιαλισμού με κάποια θρησκεία κλονίζει, κατά την άποψη
του Βεζανή, την πληρότητα της εθνικοσοσιαλιστικής ιδεολογίας.
Καταληκτικά σχόλια:
Ο Δημήτριος Βεζανής αναγνώρισε και στις
2 αυτές ιδεολογίες το εξαιρετικό τους περιεχόμενο, αλλά θεώρησε ότι αμφότερες
ήταν συνδεδεμένες με την χώρα προέλευσής τους. Όπως χαρακτηριστικά σχολίασε ως
προς τον φασισμό του Μουσολίνι, τόσο η φασιστική, όσο και η
εθνικοσοσιαλιστικήιδεολογία είναι χωρικά και χρονικά προσδεμένες ή
περιορισμένες.
Με άλλα λόγια, αποτελούν εκφάνσεις του ιταλικού και γερμανικού
εθνικισμού αντίστοιχα, άρα φέρουν και πολλά από τα στοιχεία των εθνικών
ιδιαιτεροτήτων του χώρου προέλευσης των, κατά την έκφραση των, καθιστώντας τες
διαφορετικές τόσο μεταξύ των, όσο και εν συγκρίσει με τον ελληνικό εθνικισμό.
Άλλωστε είναι γνωστό ότι για πολλούς εκ των θεωρητικών του εθνικοσοσιαλισμού
στην Γερμανία, η ιδεολογία τους δεν ήταν «προϊόν προς εξαγωγή», όπως
έλεγαν χαρακτηριστικά. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι τα προαναφερθέντα δόγματα είναι
πλήρως αντίθετα μεταξύ τους, καθώς όλα τους ανήκουν στην ίδια εθνικιστική ιδεολογία
και συνεπώς μοιράζονται από κοινού βασικά στοιχεία της ιδεολογίας αυτής, όπως
την αναγνώριση της εθνικής ταυτότητας, της κοινωνικής και βιολογικής ιεραρχίας,
της ανάγκης σύστασης ενός ισχυρού κράτους και της πίστεως σε μία μορφή
μεταφυσικής υπάρξεως, η οποία επιβάλλει την προτεραιότητα του πνεύματος έναντι
της ύλης.
Το ενδιαφέρον, όπως ήδη ελέχθη, είναι ότι ο φασισμός νοεί ότι το
κράτος σχηματίζει το Έθνος, εξαιτίας του ότι το πρώτο είναι απτό και το δεύτερο
νοερό, δίχως βέβαια αυτό να ακυρώνει την αναγνώριση της μεταφυσικής διάστασης
της εν λόγω ιδεολογίας, αλλά οπωσδήποτε η προαναφερθείσα ερμηνεία επί του
κράτους και του Έθνους την πλήττει. Ο εθνικοσοσιαλισμός, κατά τον Βεζανή,
κατανοεί και υπερβαίνει αυτό το τόσο σοβαρό λάθος του φασισμού, καθιστώντας τον
έτσι όχι μόνο πληρέστερο, αλλά και πολύ πιο επαναστατικό έναντι του φασισμού. Ο
εθνικοσοσιαλισμός όμως δεν παύει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την γερμανική
θεώρηση του κόσμου, γεγονός, το οποίο τον οδηγεί σε ορισμένα λανθασμένα
συμπεράσματα, καθώς φρονεί ότι αιτία προέλευσης των πάντων είναι μόνο το
γερμανικό Έθνος αδιαφορώντας εν πολλοίς για την συμβολή των έτερων εθνοτήτων
εντός της Λευκής φυλής και δη για την συμβολή της ελληνικής εθνότητας.
Η άποψη
του Βεζανή όμως περί της ανάμειξης φύλων, έστω των ανηκόντων στην ίδια φυλή,
δεν με βρίσκει σύμφωνο. Αφενός κατά αυτόν τον τρόπο αγνοούνται τα πολιτισμικά
προϊόντα, όπως η γλώσσα και τα ήθη, τα οποία αποτελούν ιδιαίτερο γνώρισμα της
κάθε εθνότητας και άρα δύσκολα θα μπορούσαν να αναμειχθούν μεταξύ προσώπων, τα
οποία εντάσσονται σε διαφορετικές εθνότητες, αλλά εντός της ίδιας φυλής,
αφετέρου δε δεν εξηγείται απολύτως τεκμηριωμένα από τον Βεζανή, το πως ακριβώς
μπορεί ο πολίτης μίας ορισμένης εθνότητας να «εμπλουτιστεί» με βιολογικά
στοιχεία μίας άλλης, η οποία ανήκει έστω στην ίδια φυλή.
Το πρέπον για να
αποφευχθεί η σύγχυση και για να εξασφαλιστεί η μοναδικότητα του κάθε Έθνους
είναι η κάθε εθνότητα να διατηρεί τα στοιχεία της τόσο βιολογικά, όσο και
πολιτισμικά εις το διηνεκές και όχι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού βιολογικού
υβριδίου ή εθνοτικής «χίμαιρας» εντός της Ευρώπης.
Η διαδοχική δε ανάπτυξη της
κάθε εθνότητας με δικά της στοιχεία, θα οδηγήσει στην δημιουργία ακόμη
καλύτερων ανθρώπων και γενικότερα στην διατήρηση και ανάδειξη των βιολογικών
και πολιτισμικών χαρακτηριστικών του κάθε Έθνους. Φυσικά είναι άκρως προτιμότερο
η σύζευξη 2 ανθρώπων διαφορετικής εθνότητας να αφορά τουλάχιστον πρόσωπα
ανήκοντα εντός της ίδιας φυλής, λόγω της στενής των φυλετικής συγγενείας, αλλά
αυτό θα έπρεπε να αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα για όλους τους
παραπάνω λόγους. Εν κατακλείδι, κακώς ορισμένοι κακόβουλοι ερμηνεύουν τον
Δημήτριο Βεζανή ως οπαδό των Εβραίων, διότι απώτερος σκοπός του δεν είναι η
στηλίτευση των από μία στείρα οπτική τυφλής υποτίμησης.
Ο Βεζανής, κατά την γνώμη
μου τουλάχιστον, δεν παύει να στρέφεται εναντίον των Εβραίων στα κείμενά του,
αλλά απλώς αναγνωρίζει το μέγεθος της αποφασιστικότητας των, όπως επίσης και
της πονηριάς των. Αυτό επαληθεύεται από την ιστορική τους πορεία, διότι τα
παραπάνω φυλετικά τους στοιχεία τους επέτρεψαν να επικρατήσουν μετά από τόσους
αιώνες εις βάρος των υπολοίπων λαών. Αυτό δηλαδή, το οποίο εννοεί επί της
ουσίας ο Βεζανής είναι ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ άτομα ανήκοντα σε κατώτερες
φυλές, όπως είναι οι μαύροι, να επιτύχουν την κυριαρχία του κόσμου, την οποία
καταφέρνουν οι Ιουδαίοι και γι’ αυτό ακριβώς δεν θα πρέπει να υποτιμώνται
αυθαιρέτως οι προαναφερθέντες, επειδή ακριβώς είναι ικανοί να δράσουν υπούλως.
.jpg)
