Η ιδιοφυία του Herge και η συζήτηση περί της έμπνευσης του Τεν Τεν από τον Λεόν Ντεγκρέλ (του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου)

 

του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου 

Λίγο πολύ αρκετοί είναι οι αναγνώστες της ένατης τέχνης που γνωρίζουν τον Τεν Τεν. Τον καρτουνίστικο ήρωα με το τσουλούφι μαζί τον αχώριστο σύντροφο του, το λευκό φοξ τεριέ, τον Μιλού. Λιγότεροι βέβαια είναι στην χώρα μας αυτοί που γνωρίζουν κάποια στοιχεία της πολιτικής βιογραφίας εκείνου που δημιούργησε τον χάρτινο αυτό ήρωα. 

Αναφέρομαι στον George Remi, κατά τον κόσμο Herge, ο οποίος θεωρείται ειδικά στην πατρίδα του το Βέλγιο μια πολύ σημαντική προσωπικότητα. Κάτι σαν πατέρας της λαϊκής κουλτούρας. Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί τα αναθέματα της μεταμοντέρνας εξουσίας εναντίον του.

 Οι κατηγορίες αφορούν την πολιτική σκέψη και κουλτούρα του Herge, ο οποίος έπρεπε να απαντήσει στις συστημικές επιθέσεις που τον ήθελαν να υπήρξε φασίστας, αντιδραστικός, αντισημίτης και συνεργάτης (κατέληξε στη φυλακή, έστω και για λίγο, στο τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου). Αρκετά χρόνια μετά το θάνατο του έπρεπε, επίσης, να «συλλέξει» τη μεταθανάτια κατηγορία για υφέρπων ρατσισμό, συμπληρωμένη με αίτημα για την κατάσχεση ενός από τα έργα του. Επρόκειτο για το Tintin in Congo.

 Μια καταγγελία κατατέθηκε στο Ποινικό Δικαστήριο των Βρυξελλών πριν από λίγα χρόνια από έναν πολίτη του Κονγκό που ζούσε χρόνια στο Βέλγιο, σύμφωνα με την οποία το επεισόδιο της κωμικής σειράς, που κυκλοφόρησε ασπρόμαυρο σε συνέχειες μεταξύ Ιουνίου 1930 και Ιουνίου 1931, ήταν ρατσιστικό και προσέβαλε ανοιχτά τους πολίτες της πρώην βελγικής αποικίας. 

«Ο μαύρος βοηθός του Tintin παρουσιάζεται ως αφελής άνθρωπος χωρίς σημαντικές νοητικές ικανότητες» έγραψε στη δήλωση ο καταγγέλων και συμπέρανε ότι «αυτό οδηγεί τους αναγνώστες να πιστεύουν ότι οι έγχρωμοι δεν είναι πολύ ανεπτυγμένοι άνθρωποι». Ένα άλλο καρέ που συζητήθηκε είναι αυτό στο οποίο μια μαύρη γυναίκα φαίνεται να γονατίζει μπροστά στον νεαρό Βέλγο ρεπόρτερ, τον πρωταγωνιστή του κόμικ, και στη συνέχεια να αναφωνεί: «Ο λευκός είναι πραγματικά υπέροχος. Ο λευκός κύριος είναι ένα άτομο με ανώτερες δυνάμεις». 

Το όλο σκεπτικό της καταγγελίας αποτελεί έναν από τους πολλούς δηλητηριασμένους καρπούς της «πολιτικής ορθότητας». Γιατί ακόμη και αν γίνει αποδεκτό ότι είναι καταδικαστέα βιαιότητα ενός αποικιακού καθεστώτος μεταξύ των πιο σκληρών, αδίστακτων και απατεώνων κάθε εποχής, ο Herge εκφράζει απλά την επικρατούσα αντίληψη της βελγικής κοινωνίας της συγκεκριμένης εποχής για τις αποικίες. Κι αν αυτό αποτελεί κάτι που δεν συνδέεται με τις επικρατούσες ιδέες της σημερινής εποχής, δεν παύει να αποτελεί ένα ιστορικό ίχνος για τις διανοητικές ισορροπίες των περασμένων εποχών. 

Σε αυτή την περίπτωση ο δημιουργός απλώς αναπαρήγαγε ιδέες και αντιλήψεις που ήταν ισχυρές -και όχι περιθωριοποιημένες- στην εποχή τους. Όμως ακόμη και η ιστορία πρέπει να αποσιωπηθεί. Αυτό επιτάσσει η τρέλα εκείνων που επεμβαίνουν με λογοκριτικό τρόπο στον πολιτισμό του παρελθόντος. Ίσως να θέλουν να ξαναγράψουν τις ιστορίες των αδελφών Γκριμ ή το έργο του Δάντη, ο οποίος στη Θεία Κωμωδία τοποθετεί τον Μωάμεθ στην κόλαση ...

για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο εδώ ...